بعد سوم قدرت خامنه ای: ثروت 95 میلیارد دلاری

خبرگزاری رویترز در گزارشی مفصل به بررسی ابعاد فعالیت های اقتصادی ستاد اجرایی فرمان امام که تحت نظر علی خامنه ای، رهبر ایران اداره می شود، پرداخته است. در چکیده پیش رو، به بررسی مهم ترین ابعاد مطرح شده در بخش اول این گزارش پرداخته ایم.

 ستاد اجرایی فرمان امام سال 1368 در راستای تحقق اهداف اصل 49 قانون اساسی ایران با دستور آیت الله خمینی تشکیل شد. بر اساس این اصل، «دولت موظف است ثروت‌های ناشی از ربا، غصب، رشوه، اختلاس، سرقت، قمار، سوءاستفاده از موقوفات، سوءاستفاده از مقاطعه کاری‌ها و معاملات دولتی، فروش زمین‌های موات و مباحات اصلی دایر کردن اماکن فساد و سایر موارد غیر مشروع‌ را گرفته و به صاحبان حق رد کند و در صورت معلوم نبودن او به بیت‌المال بدهد. این‌ حکم باید با رسیدگی و تحقیق و ثبوت شرعی به وسیله دولت اجرا شود.» با استناد به همین اصل، ستاد اجرایی فرمان امام تشکیل شد تا نسبت به شناسایی اموال و املاک وابستگان رژیم شاه اقدام و آنها را به نفع دولت ایران مصادره کند.

این ستاد در سال های اخیر قدرت اقتصادی بسیار بیشتری پیدا کرده و به نوشته رویترز در شش سال گذشته به یکی از ستون های اصلی اقتصاد ایران تبدیل شده و تقریبا در همه بخش های اقتصاد ایران از نفت و مخابرات تا پرورش شترمرغ و تولید قرص های ضدبارداری، سهام دار نهادهای اقتصادی فعال است.

حساب های بانکی این ستاد محرمانه است و به همین اعتبار تعیین ارزش مالی این نهاد ممکن نیست ولی برآوردهای گزارشگران رویترر نشان داده که جمع دارایی های این ستاد حدود 95 میلیارد دلار است. کنترل این دارایی های عظیم تنها در اختیار علی خامنه ای، رهبر ایران است. عمده دارایی های ستاد که تحت نظارت هیچ نهادی از جمله سازمان بازرسی کل کشور نیست، از راه مصادره املاک با کمک دستگاه قضایی به دست آمده است.

رویترز تاکید دارد که سندی مبنی بر اینکه خامنه ای از ثروت 95 میلیارد دلاری این ستاد استفاده شخصی می کند، نیافته است ولی این حجم از منابع مالی که به اندازه شاه سابق ایران است، به شدت بر قدرت رهبر ایران افزوده است. این گزارش از توانمندی مالی به عنوان بعد سوم قدرت رهبر ایران یاد کرده است. در واقع رهبر ایران علاوه بر قدرت سیاسی و نظامی ای که دارد، با کمک منابع مالی این نهاد اقتصادی کاملا بی نیاز از هر گونه بودجه شده و توانسته حتی قدرتمندتر از خمینی، به سلطه خویش بر امور داخلی ایران تداوم ببخشد.

البته این نهاد اقتصادی به ظاهر در برخی فعالیت های عام المنفعه مشارکت دارد ولی به گفته یکی از کارمندان سابق این ستاد، بخش عمده درآمدهای حاصله از فعالیت های اقتصادی، به دفتر رهبر ایران سرازیر می شود.  دفتری با 500 کارمند که عمدتا از نهادهای امنیتی و نظامی جذب شده اند. در بخش دیگری از این گزارش، به برخی مصداق ها اشاره شده است، از جمله اینکه بر اساس گفته های رئیس بخش املاک این ستاد، ارزش مادی این بخش، 52 میلیارد دلار است.

این بخش تاکنون 49 مزایده املاک برگزار کرده که ارزش مجموع املاک یکی از مزایده ها در اردیبهشت 92، حدود 88 میلیون دلار بوده است. این ستاد سه سال پیش، سه میلیارد دلار برای خرید سهام شرکت مخابرات ایران پرداخت کرد. همچنین گزارش وزارت خزانه داری آمریکا نشان می دهد که تنها یکی از شرکت های سرمایه گذاری که این ستاد سهام دار آن بوده، در سال 2010، ارزشی قریب به 40 میلیارد دلار داشته است. رویترز همچنین 24 شرکت سهامی عام را شناسایی کرده که این ستاد سهام دار آنهاست و ارزش آنها معادل 3 میلیارد و چهارصد میلیون دلار برآورد شده است. ستاد در 14 شرکت دیگر هم سهام دارد که چون سهامی عام نیستند، تعیین ارزش شان ممکن نشده است.

در بخش های دیگر گزارش رویترز به اظهارت برخی وکلای فعال در این حوزه و افرادی که به زور اموال شان مصادره شده و در اختیار ستاد قرار گرفته، استناد شده است. بعضی از اموالی که مصادره شده، متعلق به اقلیت بهائیان بوده است. بر اساس گزاش دفتر سازمان ملل جامعه بهائیان ایران در سال 2003 ایران، هفتاد سه قطعه ملک مربوط به بهائیان را که آن ارزشی معادل 11 میلیون دلار داشته، مصادره کرده است. این گزارش تاکید می کند که این نمونه، بخش کوچکی از اموال مصادره شده بهائیان در ایران به نفع نهادهای تحت کنترل رهبر ایران است.

نام ستاد اجرایی فرمان امام سال گذشته بین المللی شد. دولت آمریکا به اهمیت نقش آفرینی این ستاد در فعالیت های پنهان اقتصادی پی برد و تحریم هایی علیه آن و شرکت های صوری وابسته به این ستاد اعمال کرد. مقامات ایرانی تاکنون واکنشی به گزارش رویترز نشان نداده اند. این خبرگزاری پیش از انتشار این گزارش کوشیده با مقامات ایران تماس بگیرد. نهاد ریاست جمهوری و وزارت امور خارجه کوشش های رویترز را بی پاسخ گذاشته اند، سفارت ایران در امارات این یافته ها را پراکنده و نامتجانس توصیف کرده و مدیرکل روابط عمومی ستاد فرمان اجرایی امام هم گفته که این یافته ها فاصله زیادی با واقعیت دارند. او همچنین خبر داده که ستاد در تدارک برای اقامه دعوی علیه دولت آمریکا درباره تحریم هاست.