اعتصاب کارگران و تعطیلی کامل معدن چادرملو؛ کارگران در انتظار حضور مسوولان

کارگران معدن چادرملو در اعتراض به بی‌توجهی به مطالبات‌شان، از صبح امروز یکشنبه اول مرداد۱۴۰۲، اعتصاب خود را آغاز کردند. کارگران این معدن می‌گویند: «خواسته‌های‌مان را پیش‌تر بارها به مسوولان معدن متذکر شده بودیم.»

این اعتصاب که از ساعت ۷:۳۰  دقیقه صبح امروز آغاز شده، باعث تعطیلی تمام کارهای تولیدی چادرملو از جمله تعطیلی سنگ‌شکن، ریکلایمر، خطوط تولید و بارگیری شده است. فعالیت تراک‌ها هم در این معدن متوقف شده است.

معدن چادرملو در استان یزد واقع است و از بزرگترین تولیدکنندگان کنسانتره سنگ‌آهن در ایران است و برای واحدهایی مانند صنایع فولاد مبارکه و ذوب آهن اصفهان خوراک تولید می‌کند.

مهم‌ترین خواسته‌های کارگران، «افزایش و ثابت شدن حقوق‌ها»، «پرداخت کامل سود سهام شرکت سها»، «هم‌سان‌سازی حقوق‌» و «تعلق بیمه تکمیلی» است. براساس گزارش اتحادیه آزاد کارگران ایران، کارگران در محل تجمع خود منتظر حضور مسوولان ارشد معدن چادرملو برای رسیدگی به این خواسته‌ها و پاسخ آن‌ها هستند.

حق و حقوق هایی که داده نمی‌شود

یکی از کارگران شاغل در شرکت‌های زیرمجموعه معدن چادرملو به رسانه‌ها گفته است: «من و حدود ۱۵۰ نفر از همکاران، شاغل در پیمانکاری نسیم‌آوران پیمان حاتمی هستیم. به وضعیت پرداخت حقوق و نسبت ساعت کاری ما با دیگر همکاران هم‌رده در سایت معدن که با تبعیض همراه است معترض هستیم. ما از اینکه ۲۰ شب شیفت هستیم ناراضی هستیم.»

به گفته او «ما در شرکت پیمانکاری تامین نیرو شاغل هستیم. چون اینجا از شرکت‌های متفاوتی تشکیل شده است. قبلا که مجتمع معدنی مستقیم نیرو جذب می‌کرد، ما به‌عنوان مامور به مجتمع، فعالیت می‌کردیم. حالا همان کارهای نیروی مجتمع را انجام می‌دهیم، ولی با حقوقی تقریبا نصف و حتی شاید یک سوم حقوق نیروهای خود مجتمع.»

سابقه اعتراض در معدن چادرملو

این اولین بار نیست که کارگران این معدن اعتصاب می‌کنند. کارگران چادرملو سابقه طولانی اعتراض و مبارزه برای بهبود شرایط کار دارند. آن‌ها معترض به کمی دستمزد و بهره‌کشی از سوی پیمانکاران هستند. خواست عمده این گروه از کارگران، «افزایش دستمزد» و «امنیت شغلی» است. آن‌ها بارها در اعتصاب کرده و حتا تجمع اعتراضی به همراه خانواده‌های‌شان را هم داشته‌اند.

در ماه‌های پایانی سال ۱۴۰۱ و در جریان مذاکرات شورای عالی کار بر سر حداقل دستمزد، یک کارگر چادرملو درباره حداقل دستمزد گفته بود: «باید بگویم الان یک خانواده برای یک زندگی بسیار ابتدایی نیاز به ۱۷، ۱۸ میلیون تومان حقوق ماهانه دارد، با کمتر از این اصلا نمی‌شود زندگی کرد. با کمتر از این، لااقل در کلان‌شهرها، کارگر باید برود توی خیابان، چون سرپناه هم نمی‌تواند تامین کند. با در نظر گرفتن پول پیش، امروز اجاره خانه در کلان‌شهرها کمتر از ۸ میلیون تومان نیست، آن‌هم در یک زندگی کاملا فقیرانه و در مناطق پایین شهر.»

۸اسفند۱۳۹۸، رییس «انجمن صنفی کارگران پیمان‌کاری حاتمی» در معدن چادرملو یزد، از دوندگی‌های بی‌حاصل برای اجرای دقیق و عدالت-محورِ طرح طبقه‌بندی مشاغل خبر ‌داد. کارگران معدن چادرملو نسبت به عدم اجرای طرح کامل طبقه‌بندی مشاغل و نیز نپرداختن مزد مساوی در برابر کار یکسان، معترض هستند.

روز چهارشنبه ۷اسفند۱۳۹۸، «حسین رجاییان»، رییس انجمن صنفی کارگران پیمان‌کاری حاتمی در معدن چادرملوی یزد، به «ایلنا» گفت: «کارگران پیمان‌کاری حاتمی از دوم تا چهارم بهمن‌، در اعتراض به مختصات طرح پیشنهادی کارفرما برای طبقه‌بندی مشاغل، دست به اعتراض زدند. پس از آن، ما به‌عنوان نمایندگان کارگران، به کمیسیون کارگری شهرستان دعوت شدیم و مصوبه‌ای در مورد اجرای دقیق طرح صادر شد. خواسته‌ ما این است که طرح باید به گونه‌ای اجرا شود که بین کارگران هم‌طبقه و هم‌پایه در سراسر مجتمع که شامل شرکت‌های پیمان‌کاری مختلف و هم‌چنین کارگران قرارداد مستقیم است، تساوی مزدی برقرار شود.»

او در ادامه افزود: «روز بعد، کارفرما در جمع کارگران حاضر شد و اعلام کرد اصلاح طرح مذکور ظرف یک هفته انجام می‌شود. کارگران گفتند در یک هفته نمی‌خواهیم، در یک ماه هم که انجام شود، ما راضی هستیم. اما بعد از سی و چند روز انتظار، طرح بدون کوچکترین تغییر برگشت و این خلف وعده، موجب نارضایتی کارگران شد. در ادامه، در جلسه ۲۴دی در اداره کل جبران خدمت وزارت تعاون در تهران، که با حضور نماینده کارفرما اصلی چادرملو، نمایندگان اداره کار استان، نماینده پیمان‌کار، طراح طرح، نماینده کارگران و کارشناسان وزارت‌خانه برگزار شد، همه به لزوم  اجرای ماده ۳۸ قانون کار و برقراری تساوی مزدی در شرایط یکسان کار دعوت شدند و قرار شد اداره کار شهرستان پی‌گیری کند که کارگران هم‌طبقه در شرکت اصلی و پیمان‌کاران، مزایای مزدی یکسان بگیرند.»

رجاییان افزود: «در ادامه، وزارتخانه به اداره کار نامه زد و اجرای طرح و پیگیری اختلاف دریافتی را خواستار شد. ۲۸دی، نامه به استان آمد و بازرسان اداره کار به مجتمع مراجعه کردند و نمونه فیش ما را با شرکت‌های دیگر و کارگران قرارداد مستقیمِ خود مجتمع مقایسه کردند و گزارش‌های لازم را ارایه دادند. منتهی بعد از آن، اتفاق مثبتی نیفتاد. متاسفانه هنوز طرح  به‌صورت دقیق و عادلانه اجرا نشده، لیکن ما بعد از دو سال تلاش، اثبات کردیم که حقوق ما ضایع شده است.»

به گفته‌ رجاییان، از آنجا که قراردادهای کارگران حاتمی در روز پایانی اسفند امسال به پایان می‌رسد، کارگران نگران عدم تمدید قرارداد هستند، چراکه کارفرما برگه‌های تسویه حساب را در کارگاه توزیع کرده است.

وی با اعلام این که منتظر وساطت استانداری هستند، ادامه داد: «در چهارم اسفند، هر پنج نفر اعضا هیات مدیره انجمن صنفی، به استانداری یزد رفتیم که مقرر شد انجمن، نامه‌ای در ارتباط با مطالبات کارگران به اداره کار شهرستان بفرستد و آن‌ها هم در مدت زمان محدودی که استانداری تعیین کرده، جوابگو باشند. ما پنجم نامه را تحویل دادیم و اکنون منتظر پاسخ اداره کار هستیم. چشم امید کارگرانی که مدت‌ها دوندگی کرده‌اند، در این مرحله به استانداری یزد است که خوش‌بختانه تا این‌جا با ما همکاری کرده است.»

وی تاکید کرد: «خواسته‌ ما براساس ماده ۳۸ قانون کار، وضع مزایای مزدی یکسان برای همه گروه‌های شغلی در سطح کارگاه است و این خواسته را به همه‌ نهادهای مرتبط و مسوول اطلاع داده‌ایم. امیدوارم شرایط به گونه‌ای نباشد که کارگران آخر سال دچار نگرانی و ناامیدی شوند. ما در حال حاضر، منتظر وساطت استانداری هستیم.»

۱۱اسفند ۱۳۹۸، کارگران پیمانکاری حاتمی در معدن چادرملو با امضا نامه‌ای مشترک، خواستار اجرای دقیق و عادلانه طرح طبقه‌بندی مشاغل شدند. جمعی از کارگران پیمانکاری حاتمی در معدن چادرملوی یزد، با امضای نامه‌ای خواستار اجرای قانون و احقاق حق خود شدند.

در این نامه که برای ایلنا ارسال شده، این کارگران از تبعیض میان کارگران پیمانکاری شرکت‌های مختلف و همچنین میان کارگران پیمانکاری و کارگران قرارداد مستقیم مجموعه انتقاد کرده و آورده‌اند، که چرا در یک مجموعه، حقوق یک کارگر ۱۴ میلیون تومان و حقوق کارگری دیگر، فقط ۳ میلیون تومان است، آن هم در حالی که ممکن است کار کارگر دوم، به مراتب سخت‌تر و دشوارتر باشد.

این کارگران با اشاره به تصریحات قانون کار در رابطه با اصلِ کار یکسان- مزد یکسان، خواستار اجرای عادلانه طرح طبقه‌بندی مشاغل شدند و از احتمال از دست دادن تشکل صنفی و قانونی خود ابراز نگرانی کردند. کارگران پیمانکاری حاتمی و انجمن صنفی این کارگران، ماه‌هاست که خواستار اجرای یک طرح طبقه‌بندی براساس ضرایب عادلانه هستند؛ آن‌ها می‌گویند: «باید برابری مزدی در مجموعه رعایت شود.»

رای بی سابقه به نفع کارگران

۲۷آبان۱۴۰۰، کارگران واحد حمل‌و‌نقل سبک و سنگین معدن چادرملو، با استفاده از تبصره ۲ماده ۷ «قانون کار»، موفق به دائمی کردن قراردادهای خود شدند.

به گفته کارگران؛ این گروه از کارگران که ۴۶ نفر بودند، پس از اختلاف میان نیروهای کار و کارفرمایان، پرونده به هیات تشخیص ارجاع و رای به نفع کارگران، یعنی دائمی بودن قرارداد صادر شد. کارفرما نسبت به رای صادره اعتراض کرد، به همین دلیل پرونده به هیات حل اختلاف ارجاع شد. پس از برگزاری جلسات و شنیدن صدای طرفین، رای به نفع نیروهای کار صادر شد. اگرچه این رای هنوز ابلاغ نشده، اما رای صادره قطعی است.» به گفته کارگران، این رای تمامی فعالان حوزه کار در استان یزد را شگفت‌زده کرده است.