در حاشیه اعتراض پزشکان به سریال «در حاشیه»

سازمان نظام پزشکی کشور از پزشکان ایران دعوت کرده در اعتراض به مجموعه تلویزیونی «در حاشیه» به کارگردانی مهران مدیری تجمع کنند.  

پخش مجموعه تلویزیونی «در حاشیه» در ایام نوروز از تلویزیون دولتی ایران آغاز شد و همچنان ادامه دارد. حسن قاضی‌زاده هاشمی، وزیر بهداشت که اصول‌گرایان از او به عنوان «شاگرد اول کابینه» حسن روحانی یاد می‌کنند، در نامه‌ای به محمد سرافراز، از رییس صدا و سیما خواست که مانع از پخش سریال «در حاشیه» بشود. وزیر بهداشت به سخنان رهبر جمهوری اسلامی درباره «کارآمدی» نظام بهداشت و درمان در ایران اشاره کرد و گفت پخش سریال پرمخاطب مهران مدیری باعث می‌شود که مردم نسبت به نظام بهداشت و درمان بدبین شوند.

غلامرضا میرحسینی، مدیر شبکه سه صدا و سیما نیز به وزیر بهداشت پاسخ داد که اجازه بدهید مردم خودشان قضاوت کنند.

از جنگ پاوه تا قهوه تلخ

مهران مدیری که در همان اوایل انقلاب به عنوان یک بسیجی در جنگ پاوه شرکت داشت، کارش را با گویندگی رادیو در سال ۱۳۶۸ شروع کرد. او سپس با به دست آوردن امکاناتی در دوران اصلاحات موفق شد سریال‌های پربیننده‌ای را از تلویزیون دولتی ایران پخش کند: ساعت خوش، پاورچین، نقطه‌چین، شب‌های برره، باغ مظفر، مرد هزارچهره، مرد دوهزارچهره، قهوه تلخ، ویلای من و شوخی کردم.

از میان این مجموعه‌های تلویزیونی بسیار پربیینده، سریال «قهوه تلخ» در سال ۱۳۸۸ در زمان مدیریت عزالله ضرغامی از تلویزیون پخش نشد.

طنز اجتماعی مهران مدیری، نوعی از طنز بازاری در ایران است که در فرهنگ کوچه بازاری ما و در نمایش‌های روحوضی و سیاه‌بازی ریشه دارد و از تضاد و تقابل بین آدم خوب و آدم بد، ارباب و رعیت و دهاتی و شهری مایه می‌گیرد. این نوع طنز به ژرفای بحران‌ها و مشکلات نمی‌پردازد، در سطح اتفاق می‌افتد و به دلیل کشش و کوشش آشکاری که بین دو سویه «خوب و بد» آدم‌های نمایش وجود دارد، برای هر تماشاگری، فارغ از درکش از هنر قابل فهم است. به همین جهت همواره از یک خاصیت پالایش‌دهنده اجتماعی برخوردار است و گاهی مانند همین مجموعه «در حاشیه» مردم را از درک اصل ماجرا که عبارت است از تبعیض اجتماعی و بازتاب آن در ساختار طبقاتی بیمارستان‌ها و بی‌اخلاقی گروهی از پزشکان ایرانی به عنوان نمودی از بی‌اخلاقی حاکم در جامعه ولایی غافل می‌کند.

یک پزشک آرمانگرا در جبهه حق علیه باطل

قهرمان «در حاشیه» پزشکی است به نام هومن صحرایی. او که یک فرد متعهد و آرمانگراست، تلاش می‌کند یک مرکز درمانی معتبر راه بیندازد، اما اشخاص کلاهبرداری سر راه او قرار می‌گیرند، تا اینکه سرانجام با کمک یک استاد معتبر دانشگاه موفق می‌شود به هدفش برسد. در قالب چنین پیرنگ ساده‌ای با سودجویی پزشکان، روابط مبتنی بر تحقیر زیردست در بیمارستان‌ها و با ناکارآمدی نظام بهداشت و درمان در ایران آشنا می‌شویم.

در سریال مهران مدیری به جای آنکه به دگرگونی و اصلاح ساختار نظام بهداشت و درمان پرداخته شود، همه چیز به فداکاری یک فرد در جبهه «حق علیه باطل»، و «خوبان» علیه «بدکاران» بستگی پیدا می‌کند. بیان این مفهوم: ایراد از فطرت و طینت بد و شیطانی ماست، وگرنه نظام در مجموع کارآمد است.   

اعتراض گروهی از پزشکان هم به پخش این سریال بی‌دلیل نیست. آن‌ها عادت کرده‌اند که هم خوب پول دربیاورند و هم در خانواده و اجتماع نقش انسان فداکار را ایفا کنند. لوئیجی پیرآندلو در رمان «دفترهای سرافینو گوبیوی فیلم‌بردار» (به ترجمه اثمار موسوی نیا، نشر قطره) بر آن است که ما انسان ها همه نقابی بر چهره داریم. مهران مدیری در سریال «در حاشیه» بر نقاب پزشکان سودجو خش انداخته است.

اعتراض پرستاران به ناکارآمدی و فساد نظام سلامت

طرح تحول در نظام سلامت در کشور از آغاز سال جاری اجرایی شده است. بر اساس این طرح دولت بخشی از وظایف خود در زمینه بهداشت و درمان را به بخش خصوصی واگذار می‌کند. انتظار می‌رود که شکاف بین پزشکان و پرستاران و بهیاران از نظر سطح دستمزد عمیق‌تر شود.

پرستارانی که در بیمارستان‌های دولتی و خصوصی کار می‌کنند، یکشنبه ۲۳ آذر سال گذشته در اعتراض به اختلاف درآمد بین پرستاران و پزشکان مقابل ساختمان نهاد ریاست جمهوری تجمع کردند. اما وزیر بهداشت در واکنش به این اعتراضات اختلاف درآمد بین پرستاران و پزشکان را یک امر بدیهی خواند.

۳ اسفند ماه سال گذشته هم بیش از هزار پرستار ایرانی، به مناسبت «روز پرستار» برای افزایش دستمزد تجمع کردند. قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری که از سال ۱۳۸۷ تاکنون هنوز اجرا نشده، یکی از مطالبات پرستاران از دولت است. در غرب، برای هر کاری که پرستار انجام می‌دهد مزدی در نظر گرفته شده. در ایران اما چنین نیست. گفته می‌شود که دستمزد پزشکان هم به دلیل پول‌های زیرمیزی بیش از ۱۰۰ برابر دستمزد پرستاران است.

کی به کی رودست می‌زند؟

از زمانی که حسن قاضی‌زاده هاشمی به وزارت بهداشت منصوب شده، او همواره با این اتهام مواجه بوده که آیین‌نامه‌ها و مقررات را بر اساس منافع شخصی خود در بخش خصوصی تعیین می‌کند.

وزیر بهداشت یکی از سهامداران عمده بیمارستان خصوصی چشم‌پزشکی نور در تهران است. این بیمارستان در سال ۱۳۷۲ تأسیس شده و در شهریور ماه ۱۳۹۲ هم شعبه تازه‌ای در کرج بنیاد نهاده.

 در سریال مهران مدیری همه این تنش‌ها و چالش‌ها که به نظام تبعیض مبتنی بر رانت‌خواری در ایران تکیه دارد در حد سودجویی چند پزشک بی‌اخلاق و بی‌آرمان فرومی‌کاهد. سرانجام هم فرد آرمانگرا بر فساد چیره می‌شود، همانطور که پیش از انقلاب در پاره‌ای از فیلم‌ها و سریال‌های بازاری، دهاتی بر شهری و قبل از اصلاحات ارضی، ارباب بر رعیت چیره می‌شد و به او رودست می‌زد. اما در واقع و در زندگی اجتماعی ما همواره شهری به دهاتی و ارباب به رعیت رودست زده است. اکنون باید پرسید به راستی در سریال «حاشیه» کی به کی رودست می‌زند؟ پزشک فداکار به نظام سلامت یا نظام سلامت به پزشک فداکار؟