ورزشکاران ایرانی چه‌گونه پرچم‌دار تیم پناهندگان المپیک شدند؟

«کیمیا علیزاده»، زن تکواندوکار ایرانی برای سومین بار پیاپی در رقابت‌های المپیک تابستانی حضور خواهد یافت اما باز هم زیر پرچم تیم «پناهندگان المپیک».

این دومین بار متوالی خواهد بود که علیزاده به عنوان یکی از ورزشکاران تیم پناهندگان «کمیته بین‌المللی المپیک»، زیر پرچم سفید این کمیته در این رقابت‌ها شرکت می‌کند.

او در المپیک تابستانی ۲۰۱۶، در حالی که تنها ۱۸ سال سن داشت، زیر پرچم ایران در وزن ۵۸ کیلوگرم به مقام سوم و مدال برنز این رقابت‌ها دست یافت. این نخستین مدال تاریخ ورزش زنان ایران در بازی‌های المپیک بود.

«علی خامنه‌ای»، رهبر جمهوری اسلامی در واکنش به این افتخار تاریخی، در صفحه توییتر خود به زبان انگلیسی نوشت: «من از صمیم قلب از همه زنان ورزشکاری که در عرصه بین‌المللی با حجاب حضور دارند، تشکر می کنم.»

رهبر جمهوری اسلامی در این پیام خود هیچ اشاره‌ای به نام «ایران» و ملیت کیمیا علیزاده نکرد. در حقیقت، او داشت صرفا از زنانی که با حجاب در مسابقات حاضر می‌شوند، تشکر می‌کرد؛ چه با ملیت ایرانی، چه با هر ملیت دیگری. چه به مقامی رسیده و مدالی به گردن انداخته باشند و چه نه.

کیمیا علیزاده ۲۰ دی‌ ۱۳۹۸ در صفحه اینستاگرام خود در پاسخ به رهبر و نظام جمهوری اسلامی نوشت: «من یکی از میلیون‌ها زن سرکوب‌ شده در ایرانم که سال‌هاست هر طور خواستند، بازی‌ام دادند. هرکجا خواستند، بردند. هرچه گفتند، پوشیدم. هر جمله‌ای دستور دادند، تکرار کردم. هر زمان صلاح دیدند، مصادره‌ام کردند. مدال‌هایم را پای حجاب اجباری گذاشتند و به مدیریت و درایت خودشان نسبت دادند.»   

او همان زمان به کشور آلمان اعلام پناهندگی کرد.

کیمیا اولین و آخرین نماینده ایران در تیم پناهندگان ورزشی کمیته بین‌المللی المپیک نیست. تاکنون حضور دست‌کم شش ورزشکار ایرانی دیگر در این تیم قطعی شده است. 

چه‌گونه ایران پرچم‌دار تیم پناهندگان IOC شد؟

مارچ ۲۰۱۶، زمانی که جهان متاثر از موج‌های توقف‌ناپذیر پناه‌جویان به اروپا و امریکا قرار گرفته بود، «توماس باخ»، رییس کمیته بین‌المللی المپیک از شکل گرفتن تیمی تحت عنوان «پناه‌جویان» خبر داد.

باخ گفته بود می‌داند پروسه قبولی پناهندگی و سپس اعطای رسمی شهروندی کشورهای اروپایی و امریکا ساده نیست و به همین دلیل بسیاری از ورزشکارانی که در جهان ناچار به پناهنده شدن به سرزمینی دیگر شده‌اند، فقط به دلیل نداشتن شهروندی قطعی کشورهای جدیدشان، باید پشت دروازه‌های المپیک بمانند.

توماس باخ در سخنرانی خود گفته بود سعی می‌کند با تشکیل این تیم موقت، به دولت‌مردان جهان بفهماند که می‌توان به شهروندانی که به کشورهای آن‌ها پناه آورده‌اند، راحت‌تر پناه داد.

رییس کمیته بین‌المللی المپیک ابتدا می‌خواست تیمی متشکل از پنج ورزشکار، برگرفته از نماد پرچم المپیک و پنج حلقه آن را عازم المپیک ریو کند اما در نهایت تیمی متشکل از ۱۰ ورزشکار به این مسابقات اعزام شد.

«یولاند مابیکا» پناهنده‌ کنگویی در برزیل، «جیمز چینیک»، «ییج بیل»، «رز لوکونین»، «آنجلینا لوهالیت» و «پائلو لوکورو» پناهندگان سودان جنوبی در کنیا، «یوناس کینده» پناهنده اتیوپیایی در لوکزامبورگ، «پوپول میسنگا» پناهنده کنگویی در برزیل و «رامیس انیس» و «یسرا ماردینی» پناهنده‌های سوریه‌ای در بلژیک اعضای تشکیل دهنده این تیم بودند.

سال ۲۰۱۷ در اجلاس سالیانه کمیته بین‌المللی المپیک، دایمی بودن این تیم به تصویب رسید. گویا جهان می‌دانست که نه حاکمان تغییر می‌کنند، نه خاورمیانه و آفریقا روی آرامش را می‌بیند و نه سیر کوچ متوقف خواهد شد.

ناگهان کشوری که نه جنگ زده بود و نه در خطر قحطی، یکی از بیشترین سهمیه‌ها را از تیم پناهندگان المپیک برد؛ پنج ورزشکار ایرانی در فهرست ۲۹ نفره کاروان پناهندگان المپیک ۲۰۲۰ توکیو قرار گرفتند.

«سعید فضل‌ اولی» در رشته ورزشی کایاک یک نفره از آلمان، «هامون درفشی‌پور» در رشته کاراته از کانادا، «جواد محجوب» در رشته جودو از کانادا، «دینا پوریونس» در رشته تکواندو از هلند و کیمیا علیزاده در تکواندو از آلمان، نخستین ایرانیان کاروان پناهندگان المپیک شدند.

از سهمیه ایرانیان در تیم پناهندگان المپیک پاریس چه می‌دانیم؟

تعداد ورزشکاران پناهنده ایرانی در تیم کمیته جهانی کمیته بین‌المللی المپیک نه تنها پس از چهار سال کاهش نداشته است که شاهد رشد تعداد ایرانیان در تیم پناهندگان نیز هستیم.

فروردین‌ ۱۴۰۲، حضور «پریسا جهانفکریان» و «رضا روحی»، دو وزنه‌بردار سابق تیم‌های ملی وزنه‌برداری ایران در رقابت‌های المپیک تابستانی پاریس قطعی شد اما این بار زیر پرچم تیم پناهندگان کمیته بین‌المللی المپیک. جهانفکریان و روحی پیش از این در سال ۱۴۰۱ به ترتیب به آلمان و بریتانیا پناهنده شده بودند.

کیمیا علیزاده تعداد این ورزشکاران را به عدد سه رساند. اما این عدد بزرگ‌تر می‌شود وقتی بدانیم که کمیته بین‌المللی المپیک در آخرین به روز رسانی اخبار مرتبط با تیم پناهندگان، در دسامبر سال ۲۰۲۳ نام چهار ایرانی را میان هشت ورزشکار پناهنده دیگری که حضورشان در المپیک تابستانی و زمستانی پاریس قطعی شده، اعلام کرده است.

«عاطفه احمدی» در رشته آلپاین اسکی، «کیوان مجیدی» در رشته جودو، «سمن سلطانی» در رشته قایق‌رانی کایاک و «محبوبه بربری» در رشته جودو، چهار نماینده ایران هستند. چهار نماینده دیگر، از کشورهای سودان جنوبی، اریتره، افغانستان و اتیوپی در این مسابقات حضور خواهند داشت.

این یعنی تاکنون حضور شش ورزشکار ایرانی در رقابت‌های المپیک تابستانی پاریس و یک نماینده در رقابت‌های المپیک زمستانی پاریس قطعی شده است.

عجیب این که هنوز احتمال افزایش سهمیه‌های ورزشکاران ایرانی در تیم پناهندگان وجود دارد.

بحران‌هایی مانند «دخالت سیاست در ورزش»، «نقض حقوق بشر» و «نقض حقوق زنان» از مهم‌ترین دلایل کوچ ورزشکاران ایرانی به سایر کشورها هستند.