انتخابات 7 اسفند؛ چه کسی پیروز بزرگ است؟

اهل سیاست در ایران و خارج از ایران در انتظار فردا، روز برگزاری انتخابات مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان رهبری نشسته اند. بسیاری از آن ها منتظرند یک پیروزی بزرگ را جشن بگیرند. روز شنبه می توان ادعاهای بسیاری درباره «پیروزی بزرگ» را شنید. اما مصداق های پیروزی بزرگ کدام هستند؟

به احتمال فراوان، نخستین مدعی پیروزی بزرگ، علی خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی است. ادعای او نسبت مستقیم با درصد مشارکت کنندگان در انتخابات دارد. اغلب پیش بینی ها مشارکت 70 درصدی مردم در انتخابات را تخمین زده اند. تحقق این درصد می تواند ادعای پیروزی رهبر جمهوری اسلامی را درست جلوه دهد. از نظر او، رقابت در انتخابات یعنی مشارکت رای دهندگان و این یک پیروزی بزرگ برای تبلیغات سیاسی علی خامنه ای در آینده خواهد بود.

اما در رقابت بازیگران فضای انتخاباتی، به جز رهبر جمهوری اسلامی، مدعیان دیگری هم برای اعلام پیروزی بزرگ وجود دارند، از جمله حامیان حسن روحانی و اصلاح طلبان.

پیروزی بزرگ اصلاح طلبان و حامیان دولت حسن روحانی چند شرط دارد؛ اول این که از اقلیت تندروی 70 تا 80 نفره مجلس نهم، 50 تا 60 نفرشان حذف شوند و تاثیرگذاری آن ها در مجلس آینده به حداقل ممکن برسد. البته شرط مکمل این پیروزی این است که از میان چهره های جدیدی که به مجلس آینده وارد می شوند، چهره های تندروی مشابه ظهور نکنند. پیش بینی این پیروزی در کوتاه مدت در سراسر کشور بسیار دشوار است و بستگی به رفتارهای پساانتخاباتی کاندیداهای پیروز دارد.

اما در کوتاه مدت، یک مولفه دیگر برای رسیدن به این پیروزی بزرگ وجود دارد؛ اگر لیست اصلاح طلبان و دولتی ها در تهران پیروز شود و اغلب چهره های اصول گرا در تهران حذف شوند، آن ها دو پیروزی مهم به دست آورده اند؛ نخست این که پیروزی نمادین در پایتخت داشته اند و دوم این که با حذف چهره های ارشد تندرو در تهران، امکان تشکیل یک حلقه موثر تندرو در مجلس را از بین برده اند. در نبود سرحلقه های تندرو، باقی اصول گرایان ترجیح می دهند در مجلس آینده جذب حلقه هایی مثل «علی لاریجانی» ها شوند و یا ساکت در گوشه ای بنشینند. حتی اگر تعداد تندروهای راه یافته به مجلس شورای اسلامی در تهران کم باشند، مثلا فقط «غلامعلی حدادعادل» به مجلس راه پیدا کند، باز هم موقعیت تندروها در مجلس به شدت تضعیف خواهد شد و مخالفان آن ها برنده می شوند. به همین اعتبار، می توان گفت تا حدود زیادی تکلیف تندروها در تهران مشخص خواهد شد.

اگر خلاف این موقعیت رخ دهد و تندروها به سرپرستی حدادعادل موفق شوند در تهران پیروز شوند، مشخص نیست که حتما پیروزی بزرگی به دست آورده اند چون ممکن است در شهرستان ها نمایندگان نزدیک به لاریجانی رای بیاورند. ولی می توان گفت تندروها موفق شده اند مهم ترین هدف دولت روحانی و اصلاح طلبان را ناکام بگذارند و این پیروزی کمی نیست.
هم چنین این احتمال وجود دارد که آن ها به تدریج و در طول فعالیت خویش در مجلس دهم بتوانند نیروهای بیش تری را جذب کنند و مشابه مجلس نهم، موقعیت قوی تری داشته باشند.

در مجلس خبرگان رهبری اما مولفه های پیروزی بزرگ مشخص تر است. در شرایط کنونی، راه نیافتن «احمد جنتی»، «محمدتقی مصباح یزدی» و «محمد یزدی» به مجلس خبرگان می تواند مهم ترین پیروزی ممکن برای طیف اکبر هاشمی رفسنجانی باشد. به این لیست می توان «احمد خاتمی» در کرمان و «احمد علم الهدی» در مشهد را نیز اضافه کرد که مخالفان برای شکست آن ها رویاپردازی های بسیاری کرده اند.

یک پیروزی مهم دیگر می تواند فاصله معنادار رای حسن روحانی و اکبر هاشمی رفسنجانی در تهران نسبت به احمد جنتی، محمدتقی مصباح یزدی و محمد یزدی باشد. در انتخابات دوره قبل مجلس خبرگان، هاشمی رفسنجانی 600 تا 700 هزار رای بیش از این سه نفر داشت و حسن روحانی 30 تا 130 هزار رای کم تر. صعود رای حسن روحانی با توجه به موقعیت حقوقی او و رای بالایش در انتخابات ریاست جمهوری در تهران امری طبیعی است ولی افزایش فاصله رای هاشمی رفسنجانی که در برخی نظرسنجی ها پیش بینی شده، می تواند یک پیروزی مهم باشد.

در مجموع، انتخابات پیش رو، تندروها در مجلس شورای اسلامی در موقعیت ضعیف تری قرار گیرند و در تهران اگر حسن روحانی بتواند رای اول در انتخابات مجلس خبرگان را کسب کند، از نظر سیاسی او مهم ترین پیروز میدان انتخابات خواهد بود ولو این که پُزَش را علی خامنه ای بدهد.

اما در شرایط کنونی، عکس این موقعیت، یعنی فاصله ای مشابه انتخابات دوره چهارم مجلس خبرگان رهبری و حضور جنتی، یزدی و مصباح در لیست 16 نفره نمایندگان حوزه تهران می تواند یک پیروزی بزرگ برای تندروها باشد و حتی مرهم شکست آن ها در مجلس تلقی شود؛ واقعه ای که به نظر می رسد آن ها در شرایط کنونی به آن راضی باشند؛ هر چند در سیاست معمولا همه مدعی و حریص هستند.