خانه سینما، از تهدید و تطمیع تا پلمپ

یک طرف شورای صنفی سینماگران ایرانی است؛ خانه سینما، تشکلی غیردولتی و در مقابل معاونت سینمایی وزارت ارشاد و سازمان دولتی سینما. بیش از دو سال کشمکش ابتدا به تعطیلی خانه سینما انجامید و حالا به پلمپ این خانه از سوی حراست وزارت ارشاد کشیده، خانه سینمای موازی توسط جواد شمقدری ایجاد شده و مشخص نیست در روزهای پایانی دولت دهم، پرونده خانه سینما به چه سمتی خواهد رفت. 

با فرهاد توحیدی، رئیس هیات مدیره خانه سینما که تماس می گیرم میگوید شکایت به قوه قضائیه برده اند و هرچند، روز پنج شنبه جواد شمقدری قصد فک پلمپ داشته اما او و دیگر مسولان خانه سینما جلوگیری کرده اند؛ چون پلمپ غیر قانونی بوده است. او توضیح میدهد: پلمپ اماکن باید با مجوز قوه قضائیه و از سوی نیروی انتظامی صورت بگیرد و حراست وزارت ارشاد دست به اقدامی غیرقانونی زده است و حال با فک پلمپ میخواستند آثار این کار غیرقانونی را از بین ببرند. 

میگویند وزیر ارشاد اختیار پلمپ خانه سینما را داشته. اما آقای توحیدی میگوید که این یک دروغ آشکار است: اگر خانه سینما منحل می شد اختیار اموال آن با وزیر ارشاد می بود اما خانه سینما منحل نشده و شخصیت حقوقی اش باقی است. 

سوی دیگر قضیه جواد شمقدری، رئیس سازمان سینما اما مسولیتی را در قبال پلمپ شدن خانه سینما نمی پذیرد و میگوید: بروند به قانون اعتراض کنند نه ما. 

اهالی خانه سینما در انتظار بازگشت محمود احمدی نژاد از سفر عراق بوده اند؛ رئیس دولت دهم که دستور بازگشایی خانه شان را صادر کرده، دستوری که به پلمپ خانه سینما انجامیده! قرار است جلسه ای با حضور او برگزار شود و فرهاد توحیدی و همکارانش امیدوار هستند تا "سازمان ریشه داری که بر مبنای قانونی تشکیل شده و پشتوانه اش بدنه سینمای ایران بوده بار دیگر فعالیت خود را از سر بگیرد".

خانه سینما، بزرگترین نهاد صنفی سینماگران ایرانی است که با روی کار آمدن جواد شمقدری در معاونت سینمایی وزارت ارشاد، حیات این نهاد صنفی در معرض خطر قرار گرفت و پس از دو سال کشمکش، جواد شمقدری حاضر به کوتاه آمدن در قبال خواسته اش نیست. اما خواسته او چیست؟ 

از یک عضو خانه سینما سوال میکنم. میگوید: تمام تلاش شان را به کار بستند تا خانه سینما را دولتی کنند. از مدتها پیش تلاش شان این بود که ما را به سمت خودشان بکشند و از تهدید و تطمیع و هر شیوه ای که می توانستند بهره گرفتند اما موفق نشدند و سپس تلاش شان این شد که اصناف موازی ایجاد کنند. 

نقش وزارت ارشاد در این میان چه بود؟ می گوید: وزارت ارشاد خودش را از موضع میانجیگری و پدرانه خارج کرده و نه تنها گامی برای حل و فصل مساله برنمیدارد بلکه عملا سوگیری دارد لذا ما صلاحیتی برای این وزارتخانه در جهت نظارت قائل نیستیم. 

وزارت ارشاد دی ماه ۹۰ با تشکیل "شورای عالی سینما" درمقابل خانه سینما گام نهایی را در جهت دولتی کردن سینما برداشت؛ این وزارتخانه خانه سینما را غیرقانونی خواند و شکایت به قوه قضائیه برد. محمد حسینی، وزیر ارشاد، خانه سینما را فاقد وجاهت قانونی خوانده و  پیش از تشکیل دادگاه و صدور هرگونه حکمی، آن را منحل اعلام کرد. استدلال وزارت ارشاد، تغییر اساسنامه خانه سینما بود و اینکه این نهاد صنفی به "جایگاه حقوقی وزارت ارشاد در مناسباتش تن نمی دهد".

از یک عضو خانه سینما سوال میکنم این همه اصرار بر انحلال خانه سینما و ایجاد نهادی موازی در این راستا برای چیست؟ میگوید: پرونده های سنگین دارند و در ۴ سال گذشته تلاش شان این بود که دعوایی ایجاد کنند تا همه حواس ها معطوف این دعوا شود اما پشت قضیه چیزهای دیگری بود. اختلاس و چپاول سنگین. یک نمونه اش فقط اختلاس ۱۳ میلیارد تومانی خانیان، مشاور شمقدری بود که حتی کار به دستگیری او هم کشید و تا یک ماه پیش در بازداشت بود. پرونده ها فساد اخلاقی و مالی پشت قضیه است گویا باید این دعوا ادامه داشته باشد که این پرونده ها در حاشیه و تحت الشعاع این دعوا قرار گیرد و محملی برای معامله بیابند. 

دعواها طی روزهای اخیر با دستور محمود احمدی نژاد برای بازگشایی خانه سینما بالا گرفته است. او در نامه ای خطاب به جواد شمقدری نوشته است: چرا اینقدر بسته و با تنگ‌نظری برخورد می‌شود. باید اجازه داد یک نهاد صنفی کار خودش را بکند. اکثریت قاطع اعضای خانه سینما متعهد به کشور و ارزش‌های الهی و انسانی هستند. کاری نشود که گرایشات و اغراض شخصی و گروهی به نام انقلاب معرفی و یا خدای ناکرده با استفاده از قدرت سازمانی تحمیل گردد. فوری مشکل را حل کنید و اعلام نتیجه شود.

شمقدری اما در پاسخ اعلام کرده است که تا روز پایانی دولت دهم زیر بار بازگشایی خانه سینما نخواهد رفت. از او سوال میکنم روزهای پایانی دولت است و دو سه هفته دیگر شما بر مسند فعلی تان نیستید دولت جدید رویه ای متفاوت از رویه شما ممکن است در پیش بگیرد او اما میگوید که خانه سینما غیرقانونی است و دولت جدید ناچار باید به قانون تن دهد و هیات مدیره جدید را به رسمیت بشناسد.
منظور او، هیات مدیره خانه سینمایی جدیدی است که توسط خود او تشکیل شده است. بیژن محتشم، علی اصغر محبی، امیررضا معتمدی، حبیب الله کاسه ساز و سهیلا نجم ۵ نفری هستند که توسط ۱۰ صنف جدیدالتاسیس انتخاب شده اند. ۱۰ صنفی که در زمان تعطیلی خانه سینما، تشکیل و در وزارت ارشاد به ثبت رسیده اند. 

خانه سینما در بیانیه ای، تشکیل خانه سینمای موازی را که به خانه سینمای ۲ معروف شده مضحکه ای توصیف کرده که از سوی مدیران سینمایی و برای "صرفا رانت خواهی تعداد معدودی از تهیه کنندگان از دولت بعدی" به راه افتاده است. حبیب الله کاسه ساز اما در مصاحبه با رسانه ها مدعی بازشدن خانه سینما شده و خود را رئیس هیات مدیره آن معرفی کرده است. 

کشمکش ها ادامه دارد. سینماگران از امضای بیانیه ۲ هزار نفری در بهمن ۱۳۹۰ تا تجمع در مقابل خانه سینما طی روزهای گذشته به حمایت از نهاد صنفی خود برخاسته اند. سازمان سینمایی و در راس آن جواد شمقدری اما کوتاه نمی آید و مشخص نیست در روزهای پایانی دولت، محمود احمدی نژاد که به نفع دو نهاد صنفی و غیر دولتی تاثیرگذار دستوراتی صادر کرده بود در قبال سومین دستور خود در این راستا که این بار به نفع خانه سینما بوده چه خواهد کرد. هرچه که هست سینماگران امیدوارند.

 فرهاد توحیدی میگوید: ما امیدوار هستیم که این مسائل حل شود و خانه سینما همچون گذشته فعالیت اش را از سر بگیرد. امیدوار هستیم دولت های بعدی هم دیگر از این شوخی ها با نهادهای صنفی نکنند. 
محمود احمدی نژاد پیش از خانه سینما، دستورحذف پیشنهاد دستگاه قضا از متن لایحه جامع وکالت رسمی که ناقض استقلال وکلا بود را صادر و از امضای حکم رئیس جدید سازمان نظام پزشکی که اعتراضات بسیاری را نسبت به روند تایید صلاحیت ها به همراه داشتف امضا کرده بود.
 
خانه سینما در سال ۱۳۷۲ به عنوان بزرگترین نهاد صنفی سینمای ایران تشکیل شده است. این نهاد غیر دولتی متشکل از مجموعه ای از نهادهای صنفی سینما مانند کانون کارگردانان، تهیه کنندگان، بازیگران و فیلمنامه نویسان است و هدف از تشکیل این تشکل صنفی حفظ و صیانت حقوق مادی و معنوی دست اندرکاران حرفه ای در امر تولید، توزیع و نمایش هنر- صنعت سینما از طریق ایجاد امنیت شغلی، تأمین اجتماعی و همچنین کمک به فعالیت های فرهنگی، پژوهشی و آموزشی به منظور ارتقای دانش حرفه ای اعضا اعلام شده است.

خانه سینما براساس اساسنامه اش مؤسسه ای است "مستقل، غیر دولتی و غیرانتفاعی و متشکل از تشكل های صنفی و هنری". و  از تاریخ تأسیس به مدت نامحدود بر مبنای این اساسنامه تحت نظارت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تشکیل شده است.