ملی‌پوش ایرانی از مشکلات ورزش دختران می‌گوید

فقط به خاطر این که زن هستیم

تنها در ایران است که زنان باید با لباس‌هایی طبق موازین اسلام درمسابقه‌ها شرکت کنند. وقتی در سومین دوره بازی‌های همبستگی کشورهای اسلامی، تیم کاتای زنان ایران به مرحله نیمه نهایی راه پیدا کرد، رییس فدراسیون بانوان یک شبه تصمیم گرفت لباس ورزشکارها را تغییر دهد چون در مسابقه، مهره گردن دختران کاراته‌کار دیده شده بود. در نهایت با اعتراض تیم مصر، ایران از ادامه مسابقه‌ها باز ماند.

پس از آن، به دلیل حضور نداشتن همراه زن، با حضور زن صخره‌نورد ایرانی برای شرکت در مسابقه‌های قهرمانی آسیا در اندونزی مخالفت شد.

این اتفاقات در ورزش بانوان بی‌شمار است و نه نخستین بار است که اتفاق می‌افتد و نه آخرین بار خواهد بود. همین مشکلات سبب شده ورزش زنان در ایران مانند سایر کشورهای شرق آسیا پیشرفت نکند؛ مشکلاتی که شاید با وجود حکومت مذهبی در ایران، با یک مدیریت درست قابل جبران بود.

یکی از ملی پوشان گوشه‌ای از مشکلات و درد دل خود را برای «ایران وایر» بازگو کرده است. این ورزشکار دختر از ما خواست نام و رشته ورزشی‌ او را پنهان نگه داریم:

سخت درحال تمرین با حریف تمرینی خود بودم و با تمام تمرکز داشتم حرف‌های مربی را گوش می‌کردم تا در مسابقه‌های بین‌المللی که پیش رو دارم بتوانم یک پیروزی بزرگ برای زنان کشورم به دست آورم. حتی از ساعات معمول هم بیش‌ترتمرین کردم تا مشکل‌های فنی را در دو روز پایانی تمرینات از بین ببرم و به آمادگی خوبی برسم.

اواخر وقت بود که دبیر فدراسیون به سالن تمرین آمد. معمولا مردها به سالن تمرین‌های خانم‌ها نمی‌آیند و اگر بیایند هم سرزده این کار را نمی‌کنند. اما آن روز دبیر فدراسیون با عجله وارد سالن شد و به مربی ما چیزی گفت و سریع رفت. احساس کردم اتفاقی افتاده، اما فکر نمی‌کردم موضوع زیاد جدی باشد. نتوانستم تمرین را با تمرکز ادامه دهم و خیلی دل شوره و استرس داشتم.

به حریف تمرینم گفتم «بی‌خیال، حوصله تمرین ندارم» و خودم را سریع به مربی رساندم. نمی‌خواست چیزی بگوید. وقتی اصرار کردم، گفت شورای برون‌مرزی با حضورت به عنوان تنها زن تیم مخالفت کرده و باید از خیر مسابقه‌ها بگذری.

هاج و واج مانده بودم چه بگویم. ماه‌ها تمرین کرده و سرشار از انگیزه بودم، اما به همین سادگی نگذاشتند اعزام شوم. نمی‌خواستم گریه کنم و بیش‌تر از این خودم را ناراحت کنم. بنا بود من تنها زن کاروان تیم اعزامی باشم اما شورای برون مرزی با گفتن «چون شما تنها هستید، احساس کردیم اذیت می‌شوید»، پرونده را بستند و نگذاشتند به مسابقه‌هایی بروم که ماه‌ها برای آن تمرین کرده بودم.

دو ساعتی می‌شد که درسالن تمرین نشسته بودم و تنها به جایی خیره شده بودم. مربی وهم‌بازی‌هایم که می‌دانستند برای این مسابقه‌ها چقدرانگیزه داشتم، خیلی سعی کردند مرا دل‌داری بدهند اما فایده نداشت چون به غیر از عصبانیت و یاس، حس می‌کردم تحقیرهم شده‌ام؛ ناراحت بودم که یک سال شبانه روز تمام تلاشم را کردم تا در این مسابقه‌ها شرکت کنم ولی حتی از کشورهم خارج نشدم؛ ناراحت بودم به خاطر اجازه‌ای که به سختی در محضر از  پدرم گرفته بودم.

از سالن خارج شدم و مدتی از این خیابان به آن خیابان رفتم تا با حال بهتری به خانه برسم، اما خشمی که درونم بود اجازه نمی‌داد آرام شوم. پدر و مادرم از راه دوستانم فهمیده بودند چه اتفاقی برای من افتاده است. سعی کردند با حرف‌های خود من را آرام کنند. آن‌ها شرایط سخت تمرینی ورزش من را می‌دانستند، ضمن این که می‌دانستند به غیر از من، خیلی از ورزشکاران زن ایرانی هم با این مشکل روبه‌رو شدند.

بعد از این که از گیجی نرفتن به مسابقه‌های بین‌المللی بیرون آمدم، به فدراسیون رفتم تا دست‌کم آن‌ها دلیل قانع‌کننده‌ای داشته باشند اما آن‌ها هم گفتند مشکل از شورای برون مرزی است.

 پس از آن اتفاق، بازهم تمرین کردم و به مسابقه‌های دیگری رفتم اما همیشه با این استرس روبه‌رو هستم که شاید بازهم نگذارند به مسابقه‌های برون مرزی بروم.

شورای برون مرزی

پس از ماجرای نرفتن به مسابقه‌های بین‌المللی، خیلی پی‌گیر شدم که شورای برون مرزی را چه افرادی تشکیل می‌دهند. یک حس کنجکاوی به من می‌گفت ببین چه کسانی برای تو تصمیم می‌گیرند که به چه مسابقه‌هایی بروم و به چه مسابقه‌هایی نروم.

پس از مدتی پرس و جو، فهمیدم که این شورا ۹ عضو دارد. اعضای این ستاد را معاون ورزش قهرمانی و حرفه‌ای وزارت‌خانه، مدیر دفتر امور فدراسیون‌ها و باشگاه‌ها، معاون توسعه منابع و پشتیبانی، مدیر امور بین‌الملل و معاون حقوقی امور مجلس تشکیل می‌دهند. مدیرکل حراست این وزارت‎خانه هم عضو شوراست و حق رای دارد. دبیر کمیته المپیک و معاون امور بانوان نیز دیگر اعضای شورا هستند. یکی از وزارت خارجه هم در شورا حق رای دارد.

اما موضوع وقتی جالب شد که فهمیدم جز ایران، کشور دیگری شورای برون مرزی ندارد و در سایر کشورها این خود فدراسیون‌ها در رشته‌های مختلف ورزشی هستند که تشخیص می‌دهند در کدام مسابقه‌ها و با چه ترکیبی شرکت کنند. گاهی اوقات در هر کشوری ممکن است به دلایلی از قبیل جنگ و ناامنی، مناقشات ناگهانی منطقه‌ای و تنش حاد سیاسی، دولت‌ها از اعزام تیم‌های ورزشی جلوگیری کنند اما شورای برون مرزی وزارت ورزش ایران در هر شرایطی برای تمام رشته‌های ورزشی و تمام مسافرت‌های برون مرزی صاحب اختیار است. مشابه چنین نهادی در هیچ‌کدام از کشورهای جهان دیده نمی‌شود.

تحقیر بین‌المللی

مشکل ما تنها داخل کشور نیست؛ یک ورزشکار زن ایرانی مجبور به حفظ خیلی از شئوناتی است که شاید به آن اعتقاد نداشته باشد. در خارج از ایران و در مسابقه‌های بین‌المللی نیزبا ما برخوردهای درستی انجام نمی‌شود. مسوولان بین‌المللی و سایر کشورها به ما به عنوان یک کشور عقب افتاده نگاه می‌کنند که از سر اجبار، زنان ورزشکار خود را به مسابقه‌ها می‌فرستند. این بدترین برخورد از سوی مسوولان بین‌المللی و تیم‌های مختلف است.

با این حال، وقتی ورزشکاران دیگر کشورها با ما صحبت می‌کنند و آشنا می‌شوند، می‌فهمند که ما هم در کشور خودمان تحت فشار هستیم. خیلی دوست داشتند شرایط ما را بدانند اما به دلیل حضور مسوولان فدراسیون در کنار ما، خیلی نمی‌توانیم با آن‎ها ارتباط بگیریم و توضیح بدهیم که چه تبعیضی بین ورزشکارن مرد و زن وجود دارد و بسیاری امکانات در اختیار ما زنان ورزشکار قرار نمی‌گیرد به دلیل این که زن هستیم. در مسابقه‌ها اگر رتبه خاصی کسب کنیم و یا به دلیل حجاب خاص خودمان مورد توجه قرار بگیریم، نمی‌توانیم با خبرنگاران کشور میزبان صحبت کنیم. به هر حال، این نگاه بد و تحقیرآمیز انگیزه‌ای به ما داده تا برای شرکت در مسابقه‌ها بیش‌تر تمرین کنیم تا نه به خاطر طرز پوشش متفاوت، بلکه برای قدرت فنی بالا مورد توجه واقع شویم.

زنان علیه زنان

در ایران برای ورزشکار زن مشکلات کم نیست. نه تنها مردها با تفکرات خاص با ورزش زنان مخالف هستند، بلکه زنانی هم که در حوزه ورزش کار می‌کنند که دست‌کمی از مردان ندارند؛ برای نمونه، معاون امور بانوان وزارت ورزش در ایران که باید حامی ورزشکاران زن ایرانی باشد، در دست مانعی به نام «مرضیه اکبرآبادی» است.

این خانم به جای این که حامی ورزش بانوان باشد، بیش‌تر در حال چوب گذاشتن لای چرخ ورزشکاران زن است. او یکی از معدود معاونین وزارت‌خانه دولت یازدهم است که از دولت احمدی نژاد باقی مانده است و هم‌چنان در حال مانع تراشی برای حضور زنان ایرانی در میدان‌های بین‌المللی است.

مشکل اما تنها برای یک رشته خاص و برای من نوعی نیست؛ «ندا شهسواری»، ملی پوش رشته تنیس روی میز با همین مشکل روبه‌روشد اما اوج کار خانم معاون، در مسابقه‌های فینال بازی‌های همبستگی کشورهای اسلامی، در شهر «پالم بانگ» اندونزی بود. در مسابقه‌های کاراته که با حضور ۲۷۵ کاراته‌کار از ۲۸ کشور برگزار شد، انتشار عکسی از تیم کاتای ایران در روز نخست، واکنش مرضیه اکبرآبادی را به دنبال داشت.

معاون ورزش قهرمانی وزارت ورزش دربخش بانوان در تماس با مسوولان تیم در اندونزی خواست باقی نفرات تیم در مسابقه‌ها شرکت نکنند. این درخواست در حالی به مسوولان تیم ابلاغ شد که اعضای تیم از حجابی که به تصویب فدراسیون جهانی و اتحادیه آسیا رسیده بود، استفاده کرده‌ بودند.

وزارت ورزش و جوانان ایران در دولت حسن روحانی آخرین ورزارت‌خانه‌ای بود که صاحب وزیر شد. امیدوارم وزیر جدید رفتار معاونت‌های پیشین را بررسی کند و با نیم نگاهی به زنان ورزشکار، ما را از این مرداب رهایی دهد.