روحانی قابل قبول ترین فرد برای نتیجه گیری در برنامه هسته ای است

غلامحسین کرباسچی، شهردارسابق تهران و یکی از چهره‌های برجسته وتاثیرگذار حزب کارگزاران سازندگی، درگفت‌وگو با ایران وایر می‌گوید که در دیداری که با حسن روحانی رئیس جمهور منتخب مردم داشته او گفته است که امیدوار و خوشبین است و اینکه موضوع«حصرخانگی» رهبران اصلاح طلب «مدنظر»اوست، اگر چه نمی‌داند که مذاکره ای در این خصوص صورت گرفته یانه. کرباسچی ،که سالهاست فعالیت اجرایی را کنار گذاشته، در انتخابات سال ۸۸ از مهدی کروبی حمایت کرد. امروز او حسن روحانی را با هاشمی رفسنجانی سال ۶۸و زمانی که بر کرسی ریاست جمهوری نشست بسیار شبیه می‌داند. 
بسیاری معتقدند که غلامحسین کرباسچی، یکی از محبوبترین مدیران اجرایی بعد از انقلاب در کشور، یکی از چهره‌هایی خواهد بود که نقش مهمی در دولت حسن روحانی ایفا خواهد کرد. اگر چه خود او می‌گوید که علاقه‌ای به سمت‌های اجرایی ندارد. 
مشروح این مصاحبه را در خصوص اهمیت برنامه هسته‌ای، طرح مطالبات مردمی از رئیس جمهور منتخب، آزادی‌های سیاسی ومدنی و همچنین اهمیت حضور فردی مانند روحانی برای آمریکا، در زیر می خوانید: 

• امیدمعماریان: آقای روحانی، دولت آینده را در چه شرایط زمانی و با توجه به چه مشکلات و موانعی در عرصه داخلی و خارجی به عهده می گیرند؟

غلامحسین کرباسچی: به تعبیری در بدترین شرایط اقتصادی اجتماعی و سیاسی تاریخ ایران! شرایطی که هیچ‌ یک از پدید آورندگان آن نه تنها حاضر به پذیرفتن مسئولیت خود در آن نیستند که برای نقدهای عجیب خود بر آن از هم سبقت می‌گیرند. نیازی نیست به تکرار آمار و ارقام اقتصادی و وضعیت سیاسی خارجی و داخلی بپردازیم که بسیاری از آنها در مناظره‌های رسمی و علنی اعلام شد. 

• معماریان: اگر چه آقای روحانی سه دهه است که در مناصب مختلف حضور داشته اند اما سمت‌های اجرایی در اختیار نداشته‌اند و شناخت کمی از ایشان وجود دارد.  ایشان از نظر مدیریتی، تفکری و اجرایی چه ویژیگی هایی دارند؟ و روش و نحوه نگاهشان به دولتمداری به کدام یک از دولت های بعد از انقلاب نزدیک تر خواهد بود؟

کرباسچی: به نظر من ایشان بسیار شبیه آقای هاشمی سال 68 است. از ریاست مجلس به ریاست جمهوری، آقای هاشمی هم تجربه اجرائی نداشت، ولی اطلاعات زیادی از اوضاع کشور و سازوکارهای جاری و مشکلات و موانع و فرصتها و امکانات داشتند. آقای هاشمی آنروز را هم- مثل روحانی امروز- هردو جناح از خود می‌دانستند و به او امید وار بودند.مثل آقای هاشمی آنروز، ایشان هم می‌خواهد با اعتدال و از هر دو جناح برای اداره کشور استفاده کند. ولی خوب روابط خارجی ما با دنیای آن روز به بدی امروز نبود؛ اقتصاد به بحرانهای حالا دچار نشده بود؛ توقعات مصرفی جامعه بعد از جنگ معقول تر از امروز بود و…

• معماریان: آیا از نظر بین المللی تهدیداتی که بر سر مساله برنامه اتمی وجود دارد و روز به روز بر ابعاد آن افزوده می شود، جدی گرفته می شود؟ یعنی با توجه به عملگرا بودن آقای روحانی و همچنین هشدارهایی که آقای هاشمی قبل از انتخابات در خصوص تهدیدات جدی که کشور با آن مواجه است مطرح کردند، درک واقع بینانه‌ای از این موضوع وجود دارد؟

کرباسچی: آقای روحانی از معدود سیاست مداران ایران است که به عمق مشکل چالش برنامه اتمی آشناست و مفصل‌ترین و مستندترین متن منتشر شده در این زمینه را نوشته است. سال گذشته این کتاب را در مجله مهرنامه مفصل معرفی کردند واز ایشان توضیحات مفصلی در یک مصاحبه ارایه و یکی از پر فروش ترین کتابهای سال شد که مرجع بسیاری از تحلیل های سیاسی و حتی آکادمیک است.می‌خواهم بگویم این اشراف گسترده حتما حساسیت ویژه ایشان را هم به دنبال خواهد داشت ونمی‌توانند آنرا شوخی بگیرند. 

• معماریان: این به چه معناست؟ آیا ایشان توانایی مذاکره موثر با خارج از کشور و همچنین مذاکره در داخل و تاثیرگذاری و روشنگری در لایه های مختلف حکومت برای رسیدن به نتیجه را دارند؟ 

کرباسچی: به هر حال اگر در گذشته هم کسانی بوده اند که با شعار های احساسی می‌توانستند این مساله را سرسری بگیرند وبه هشدارهای همان روزهای دلسوزانی مثل آقای هاشمی، که می‌گفت اگر پرونده به شورای امنیت برود کار سخت می‌شود، توجه نمی‌کردند و حتی قطعنامه هارا در گفتاری سخیف کاغذ پاره می‌خواندند، امروز همه ،حتی خود آنها، همین را عامل اصلی بحران اقتصادی همه جانبه کشور و زندگی مردم می‌دانند. ایشان خوشبختانه این بحران و اثر آن را روی مسائل گوناگون کشور می‌دانند و روی آن تاکید دارند. همین دوسه روز قبل که با چند تن از دوستان با ایشان نشستی داشتیم و بعد از چندین جلسه که با دست اندر کاران مسائل جاری کشور داشتند می‌گفتند در مبارزات انتخاباتی بعضی اشکال می‌گرفتند که سیاه نمائی می‌کنید ولی حالا که دقیق تر و رسمی تر این حرف هارا می‌شنوم متوجه می‌شوم که ما قسمت های سفید را فقط می‌گفتیم!!

• معماریان: منظورتان چیست؟ دقیقا چه مواردی مد نظرش ایشان بود؟

کرباسچی: به نظر من اگر کسی در داخل کشور بتواند و بداند چگونه باید در این مساله ورود و نتیجه گیری موثر بکند، قابل قبول ترین آنها آقای روحانی است و خوشبختانه به دلیل ظهور آثار این چالش در شئونات مختلف کشور در همه سطوح، زمینه ذهنی مناسبی هم فراهم است. ایشان در همه ابعاد اقتصادی و سیاسی و اجتماعی می‌گفتند و مشخصا از برخی اوضاع و احوال اقتصادی حرف می‌زدند.

• معماریان: بعد از انتخابات افراد و گروه های مختلف با توجه به شعارهای انتخاباتی ایشان مطالبات زیادی را مطرح کردند . به نظر شما طرح مطالبات پیش از این که ایشان تحلیف شوند اقدام مثبتی است و به قولی فشار اجتماعی را برای تغییر فراهم می کند؟ یا اینکه ممکن است مثلا فراتر از توانایی های ایشان باشد و در کوتاه مدت - ویا حتی بلند مدت- موجب سرخوردگی رای دهندگان و یا حتی کسانی که رای ندادند به ایشان اما به عنوان ریس جمهور از ایشان توقعاتی دارند بشود؟ به عنوان مثال در خصوص مواردی چون آزادی های مدنی، اجتماعی و سیاسی.

کرباسچی: من فکر می‌کنم به هر حال نمی‌شود به مردم گفت وقتی با انگیزه و توقع حل مشکلات به کسی رای می‌دهند مطالبات را مطرح نکنند. دموکراسی برای تامین مطالبات وخواسته های جمعی است و کسی که رای مردم را می‌گیرد باید در جهت خواسته‌های آنها حرکت کند. ولی شاید برخی از رقبا بخواهند در جهت انحراف خواسته های اصلی عمومی رای دهندگان مسائلی را دامن بزنند که نهایتا به ناامیدی ویاس مردم از انتخاب خود منتهی شود و کارآیی اقای روحانی را زیر سئوال ببرند. باید مواظب این حرکات بود که به نام مردم رای دهنده و عموم مردم به خصوص آنها که تریبون دستشان است فریبکاری نکنند . من البته به درک عمومی مردم بسیار خوشبینم واحساس می‌کنم جامعه امروز ما به صورت غیر قابل باوری مسائل را خوب می‌فهمند. 

• معماریان: چطور می شود این ها را از هم تفکیک کرد؟ که یک مطالبه ای در جهت انحراف خواسته‌های اصلی عمومی رای دهندگان است یا نه؟

کرباسچی: راه های زیادی هست که بشود فهمید ولی ساده ترینش این است که ببینیم چه کسی این خواسته‌ها را مطرح می‌کند وسعی می‌کند نمایندگی کند. آنچه حمایت کنندگان و مردم رای دهنده مطرح می‌کنند عموما واقعی و معقول است.

• معماریان: در صحبت هایی که با اقای روحانی داشتید، غیر از مسائل اقتصادی، آیا تاکیدی هم بر روی موضوعاتی مانند آزادی های مدنی سیاسی بود؟ یا مثلا وضعیت زندانیان سیاسی؟

کرباسچی: بطور کلی می‌توانم بگویم ایشان روی همه مسائل اراده و امید جدی برای حل  دارند. بعد از ذکر بسیاری از مسائل و مشکلات تکیه کلام اصلی ایشان این بود که من امیدوارم و می‌گفتند شاید هم نمی‌دانم چرا ولی بسیار خوشبین هستم. البته با این حرف شما من یاد خاطره ای افتادم - که یک بار دیگر هم آنرا در گفتگوئی گفته‌ام - و این که وقتی اوائل روی کار آمدن آقای خاتمی در زندان اوین بودم (در مرحله دوم و بعد دادگاه) تلفنی از آقای عطریان فر پرسیدم نظر یا عکس العمل آقای خاتمی به زندانی شدن من چیست؟ ایشان گفت آقای خاتمی آنقدر گرفتاری و مشکلات حاد دارد که این مساله صدم ایشان هم نیست و من هم تایید کردم و درست هم بود. برای من هم توجهی بود به این که اگر اصلاحات پیروز شود و مسائل کشور و مردم رو به بهبود باشد این هزینه ها قابل تحمل است. البته امروز شرایط متفاوتی است ولی باید توجه داشت که همه عزیزانی که امروز متحمل مشکلاتی از این دست شده اند برای حل مسائل کشور و مردم بوده و من فکر نمی‌کنم اولین خواسته خود آنها حل مشکلات و رفع حصر و حبس خودشان باشد. اما این خواسته ای جدی از سوی بسیاری از رای دهندگان ِ حتی اصول گرای ِ آقای روحانی است که می تواند به رفع کدورتهای گذشته هم کمک کند، که همه به جای توقف در گذشته به آینده بیاندیشند.

• معماریان: بنابراين موضوع حصر مد نظر أيشان بوده است؟ ايا مذاكراتي در اي زمينه هم داشته اند؟

کرباسچی: حتما مد نظر بوده ولی من اطلاعی ندارم که صحبتی کرده اند یا نه.

• معماریان: دور جدید تحریم ها در ماه جولای قانونی خواهد شد و آمریکا آنها را اعمال خواهد کرد. کنگره آمریکا هم اکنون در پی آن است که صرف نظر از تحولات اخیر ایران، تحریم های جدیدی را پایه ریزی کند. البته این تحریم های جدید تا بخواهد قانونی شود و به سنا برود و تصویب شود خودش چندین ماه - حتی تا ماه سپتامبر(شهریور) - زمان خواهد گرفت.اگر چه دولت آقای اوباما با دقت تحولات ایران را مدنظر دارد و منتظر نشانه های مثبت برای حل مشکلات است، اما تندروهای آمریکایی روش دیگری را در پیش دارند. چنین رویکردی، به نظر شما چه تبعاتی برای آقای روحانی و دولت ایشان دارد و چطور به آن نگاه می شود؟

کرباسچی: به هر حال اینها همه بخشهای مختلف همان وضعیت به ارث مانده از گذشته برای دولت آقای روحانی است و برای همین ها باید برنامه ریزی کنند و روشهای مقابله و حل آنها پیدا کنند . رفتار معقول و مدبرانه دولت روحانی به نظر من برای مردم آمریکا هم یک فرصت است و با توجه به مشکلات جدی آمریکا در منطقه و در داخل خود امریکا، اگر با تدبیر - که شعار اصلی روحانی است-  عمل شود آنها هم که در آمریکا تندرو هستند نمی‌توانند این فرصت را ندیده بگیرند. حتی در منطقه پر مشکل خاورمیانه هم عمل مدبرانه می‌تواند به نفع امنیت و رفع مشکل همه باشد، که نمی‌تواند در دیدگاه تصمیم سازان قرار نگیرد. 
سیاست مدار ِعاقلی که به منافع ملی مردمش فکر کند و نخواهد با حرکات دائی جان ناپلئونی دیگران را تهدید توخالی و نامعقول کند، از همه شرائط و فرصتهای طرف مقابل استفاده می‌کند. یادم هست یک وقت یکی از سران منطقه که این روزها هم با رفتارهای سیاست خارجی ما مقابله جدی دارد در باره آقای هاشمی گفته بود: ایشان حتی برای دشمنانش خیرخواهی دارد... منظورم این است که ما می‌توانیم خیلی از تند روی ها را به نفع کشور و مردم مدیریت کنیم.

• معماریان: چطور حضور اقای روحانی و سیاست های ایشان می تواند برای آمریکا فرصت باشد؟

کرباسچی: تدبیر ایران برای حل مسائل افغانستان که بخصوص این روز ها دارد مشکل جدی تری هم می‌شود، در عراق که به بحران تبدیل شده، در سوریه، در لبنان که در اوائل حضور امریکا در افغانستان و عراق هم به صورت شاخص سابقه داشته است و بسیاری موارد دیگر.

• معماریان: نگاهی که در آمریکا وجود دارد این است که خود انتخاب آقای روحانی تحول نیست و این طور نیست که توپ در زمین غرب یا آمریکا افتاده باشد و باید یک اقدام یا گام محسوسی از سوی ایران برداشته شود. با توجه به صحبت هایی که داشته اید  آیا فراتر از سخنان کلی که تا به حال مطرح شده است، آیا آقای روحانی و افرادی که به ایشان مشورت می دهند، برای برداشتن گام عملی آمادگی دارند؟

کرباسچی: به هر حال آمریکایی‌ها حتما رزومه و گذشته اقای روحانی را در اختیار دارند . ویژگی ایشان و همکارانشان حرف و شعار تو خالی نبوده است .

• معماریان: آیا می شود انتظار داشت که شما را هم در مسوولیت های اجرایی در دولت آقای روحانی مشاهده کرد؟

کرباسچی: نه. من آمادگی و علاقه به حضور در کار های اجرائی ندارم.