از دست رفتن حافظه غذايی منجر به چاقی می‌شود

پژوهشگران سه دانشگاه در امریکا با انتشار یک گزارش جديد بهداشتی می‌گويند مصرف متعادل مواد غذايی شيرين می‌تواند از بروز چاقی جلوگيری کند. گزارش تازه که در نشريه هيپوکمپ منتشر شده نشان می‌دهد فقدان قند کافی در مغز از تشکیل حافظه غذايی جلوگيری می‌کند و افراد بدون اين که به ياد بياورند در

وعده‌های غذايي قبلی خود چه مقدار خورده‌اند غذای بيشتری می‌خورند و دچار اضافه وزن می‌شوند.

آنچه در پژوهش تازه به آن اشاره شده رابطه قند و فعال شدن رشته‌های عصبی بخش پشتی هیپوکمپ است که مسئول ايجاد حافظه آنی در مغز انسان محسوب می‌شود.

هيپوکمپ يکی از بخش‌های مهم مغز انسان و ساير مهره‌داران است که شکلی شبيه به حلقه دارد و يک جفت است. در هر نيمکره مغز انسان يک قسمت از این جفت گرفته است. اطلاعاتی که در سلول‌های هيپوکمپ ذخيره می‌شود برای ايجاد حافظه موقت مورد استفاده قرار می‌گيرند اما همين اطلاعات به حافظه دائمی فرد نيز تبديل می‌شوند. در کنار اين، هيپوکمپ يکی از نخستين بخش‌های مغز مبتلايان به آلزايمر است که کارکرد خود را از دست می‌دهد و حافظه کوتاه مدت بيمار صدمه می‌بيند.

آنچه منجر به ايجاد حافظه کوتاه مدت می‌شود به نام ارتباط شکل پذير عصبی (Synaptic Plasticity) معروف است. در ارتباط شکل پذير رشته‌های عصبی بر حسب نياز می‌توانند با يکديگر تماس‌های قوی و ضعيف شيميايی برقرار کنند.

تماس‌های قوی برای ایجاد واکنش‌های شدید نظير تماس سوزن با پوست، و تماس‌های ضعيف برای ايجاد واکنش‌های تاخيری عصبی نظير تحمل گرمای غيرسوزاننده استفاده می‌شوند. صدمه ديدن هيپوکمپ باعث از کار افتادن ارتباط‌های شکل پذير ميان رشته‌های عصبی می‌شود.   

پژوهشگرانی که نتايج مطالعه جديد را منتشر کرده‌اند برای رديابی وقوع ارتباط‌های شکل پذیر عصبی حضور يا عدم حضور پروتئينی به نام Arc در سلول‌های عصبی بخش پشتی هيپوکمپ را رديابی کرده‌اند. مطالعه نشان داده وقتی موش‌ها غذای فاقد قند ساکاروز مصرف می‌کردند به فاصله کوتاهی پس از صرف غذا می‌توانستند وعده غذايی تازه‌ای بخورند بدون اين که به ياد داشته باشند که قبل از اين چه خورده بودند.

گزارش می‌گويد چنين اتفاقی در انسان نيز رخ می‌دهد و به ياد نياوردن

گزارش ديگری نشان داده بود خوردن بيشتر غذاهای سردستی نتيجه فقدان قند کافی در هيپوکمپ است که بتدريج تبديل به عادت ريزه خواری می‌شود که به بروز اضافه وزن می‌انجامد. حافظه غذايی در هيپوکمپ از طريق علائم مشخص و بصورت کد ايجاد می‌شود و اگر مغز مقدار کافی قند دریافت نکند کدهای حافظه در هيپوکمپ تشکيل نمی‌شوند.

پژوهشگران دانشگاه جورجيا که هدايت اين مطالعه بعهده داشتند برای بررسی نقش هيپوکمپ در تشکيل حافظه غذايی ابتدا به يک گروه از موش‌ها غذای شيرين دادند و بعد سلول‌های عصبی بخش پشتی هيپوکمپ آن‌ها را از کار انداختند. وقتی به فاصله کوتاهی دوباره به همان موش‌ها غذا داده شد غذای جديد نيز مصرف شد. اما وقتی همزمان به موش‌های گروه دوم که سلول‌های هيپوکمپ آن‌ها دستکاری نشده بود ابتدا غذای شيرين و بعد وعده دوم داده شد موش‌های اين گروه از خوردن غذای دوم امتناع کردند.

يکی از مطالعات پيشين در دانشگاه هاروارد نشان داده بود تغيير در سرعت فرآوری مواد غذايی برای توليد انبوه منجر به تهيه غذاهای ارزان ولی بدون کيفيت شده. پيامد مصرف بيشتر چنين غذاهايی برای تامين کالری مورد نياز روزانه، گسترش چاقی بوده است.  

در فرهنگ‌های تغذيه سنتی خوردن ميوهای شيرين نظير خرما يا ترکيبات غذايی شيرين نظير حلوا پس از غذای اصلی کمبود قند وعده‌های غذايی روزانه را جبران می‌کند.