سیاست وزیر ارشاد: حرف های بی اهمیت، قدم های کوچک تر

آرزوی علی جنتی این بود که به وزارت خارجه منصوب شود، اما سهم او وزارتخانه پردردسر ارشاد اسلامی بود. اکنون مدتی ست که بحث های رسانه ای آقای وزیر پیرامون سه موضوع شکل می گیرد: پاسخگویی در برابر نمایش فیلم «قصه ها» در مجلس شورای اسلامی، لغو کنسرت ها و این اواخر سود و زیان فیلم «محمد» ساخته مجید مجیدی.

در نخستین روزهای این هفته هم یک بار دیگر یک نمایش رسانه ای با بازیگری علی جنتی، وزیر ارشاد اسلامی تکرار شد: نمایش حرف های تکراری بی اهمیت و قدم های کوچک که یادآور نمایشنامه «در حضور باد» بهرام بیضایی ست. در این نمایش که اخیراً در سومین فستیوال تئاتر ایرانی در لندن به کارگردانی نیلوفر بیضایی هم روی صحنه رفت یک آدم دراز، یک آدم کوتاه و یک آدم چاق با هم درباره موضوعات خیلی مهم مثل اهمیت تفاهم و آشتی بحث می کنند که سرانجام کار همدیگر را بسازند.

سینمای اجتماعی: زندگی سرشار از بدبختی

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) علی جنتی، وزیر ارشاد اسلامی درباره فیلم «قصه ها» ساخته رخشان بنی اعتماد گفته است که در مجلس و در برابر نمایندگان منتقد از این فیلم که به گفته او یک فیلم اجتماعی ست دفاع خواهد کرد. جنتی می گوید: «سینمای اجتماعی نمی‌تواند چشمش را بر روی آنچه که در جامعه و اطراف آن می‌گذرد ببنند و به آن توجه نکند.»  

این سخن بسیار درستی ست. اما فیلم «قصه ها» چهار سال پیش ساخته شده، در ایران چندین بار به نمایش درآمده، در جشنواره فیلم ونیز سال گذشته هم شیر طلای بهترین فیلمنامه را به دست آورده است. پرسش این است که آیا همه مشکلات سینمای اجتماعی ایران در نمایش فیلمی که چهار سال از ساخت آن می گذرد، متبلور شده است؟ در این مدت سینمای اجتماعی ایران چه تحولاتی را از سر گذرانده و آیا سینمای اجتماعی به معنای این است که بیینده را از بدبختی اشباع کند؟ برای مثال فیلم «رخ دیوانه» ساخته ابوالحسن داوودی را در نظر بگیریم. ماجرای چند جوان که از طریق شبکه های اجتماعی با هم آشنا می شوند و زندگی هر کدامشان سرشار از بدبختی ست. این فیلم در سی و دومین جشنواره فیلم فجر هم چند سیمرغ را نصیب خود کرده. یا یک مثال دیگر: «چهارشنبه ۱۹ اردیبهشت» نخستین ساخته وحید جلیلوند و تنها نماینده سینمای ایران در هفتاد و دومین جشنواره فیلم ونیز: نمایشی از فقر و بدبختی در سه اپیزود در هم تنیده در یک فضای جهان سومی. و باز یک مثال دیگر: «هیس دخترها فریاد نمی زنند» از پوران درخشنده درباره تجاوز جنسی به کودکان.

با این مثال ها می توان نشان داد که سینمای اجتماعی ایران به لحاظ محتوایی تغییر کرده، از انتقاد مؤثر به بازنمایی ساده فقر و بدبختی فروکاهیده، اما این دگرگونی ها به بحث گذاشته نمی شود و برای مثال دیگر کسی سراغ حلقه مفقود سینمایی شاداب، سرگرم کننده و جوان را نمی گیرید، بلکه سطح توقع ما در حد نمایش بی دردسر فیلم «قصه ها» و اینکه وزیر محترم ارشاد اسلامی سومین کارت زرد را از نمایندگان منتقد مجلس نگیرد، کاهش پیدا کرده. این دقیقاً مصداق سیاست حرف های کوچک و قدم های کوچک تر است.

تولد محمد یا تولد عیسی؟

یک مثال دیگر: فیلم «محمد» ساخته مجید مجیدی و پرهزینه ترین فیلم تاریخ سینمای ایران درباره دوران کودکی پیامبر اسلام.

علی جنتی، وزیر ارشاد اسلامی می‌ گوید: فیلم محمد در ۱۴۰ سالن سینما در سراسر ایران به نمایش گذاشته شده و تاکنون سه میلیارد تومان فروش داشته و به زبان های انگلیسی و عربی هم ترجمه شده و امید می‌ رود که بتواند با نمایش جهانی هزینه ۴۰ میلیون دلاری ساختش را تأمین کند.

یعنی مهم ترین چالش سینمای حماسی – مذهبی ایران این است که فیلم مجید مجیدی آیا در گیشه موفق است؟

فیلم «بلاک باستر» هنگامی در گیشه موفق است که دست کم یازده برابر هزینه ساختش را بتواند تأمین کند. از هم اکنون شکست فیلم مجیدی محرز است. مجمع الازهر در مصر، عربستان سعودی و به تبعیت از این کشور، پنج کشور حاشیه خلیج فارس این فیلم را تکفیر کرده اند. در هند، «آکادمی رضا» هفته گذشته این فیلم را تکفیر کرد و از دولت هند خواست که از نمایش آن جلوگیری کند. در مونترال هم نمایش فیلم موفقیت آمیز نبود و استقبالی از آن نشد. نشریه محلی لوپرس نوشت: «استقبال از فیلم [محمد] در جشنواره راضی‌کننده نبود، خیلی از صندلی‌ها خالی بودند. این فیلم که خشم مسلمانان را برانگیخته، توسط دولت ایران حمایت شده است. هم‌زمان با نمایش فیلم در افتتاحیه، گروهی از مسلمانان افراطی در دو خیابان سن‌کاترین و دوبلوری مونترال تجمع و خشمشان را از این فیلم ابراز کردند.»    

به این ترتیب، فیلمی که تولد پیامبر اسلام را مانند تولد عیسی جلوه می دهد و در پوشش کودکی پیامبر یک روایت شیعی و ضد یهود و کاملاً ایدئولوژیک به قصد صدور انقلاب ایران را می خواهد عرضه کند، چگونه می تواند در گیشه موفق باشد؟

با این حال وزیر ارشاد اسلامی می گوید بخش دوم این فیلم که به بعثت پیامبر می پردازد قرار است به زودی ساخته شود. فیلمسازان مستقل ایران استدلال آورده اند که با بودجه ای که صرف صحنه های حذف شده این فیلم شده است، می شد ده ها فیلم اجتماعی در ایران ساخت.

سیاست « حرف های کوچک، قدم های کوچک تر»

هیچکدام از این چالش ها و پرسش ها با وزیر ارشاد اسلامی به بحث گذاشته نمی شود. ظاهراً قرار است سطح توقعات ما در حد پاسخگویی آقای وزیر در مجلس و گیشه فیلم «محمد» باقی بماند.

کنسرت شهرام ناظری در تبریز لغو شده. همچنین کنسرت علی اکبر مرادی در فرهنگسرای ارسباران هم لغو شد. عملاً دفتر موسیقی وزارت ارشاد تعطیل است و حاکمیتی ندارد جز بر چند سالن که در اختیار وزارت ارشاد قرار دارد: سالن های رودکی، فرهنگسرای نیاوران و مجموعه آزادی.

وزیر ارشاد پاسخ می دهد که هنوز وقت نکرده موضوع لغو کنسرت ها را پیگیری کند.

پرده دوم نمایش حرف های بی اهمیت، قدم های کوچک  به زودی اجرا می شود. این بار احتمالاً تفاهم با نمایندگان منتقد مجلس بر سر فیلم «قصه ها» و لغو کنسرت یک هنرمند سرشناس دیگر. فروش فیلم مجیدی.

**دیدگاه نویسنده الزاما بیانگر نظر ایران وایر نیست. ایران وایر در بخش وبلاگ ها، از انتشار همه دیدگاه ها استقبال می کند.