گشتی در بازار کبوترهای زینتی و خاص

سوسن خلیلی، کرج؛ شهروند خبرنگار  

 
کبوتربازی یا  طبق اصطلاحی که در کوچه و بازار رایج است «کفتربازی» سابقه تاریخی زیادی در ایران دارد. اما چندین سال است شاخه جدیدی از کبوتربازی رواج پیدا کرده که در آن کبوترهایی با سروشکلهای خاص و عجیب تحت عنوان کبوترهای زینتی یا تزئینی پرورش داده شده یا خرید و فروش می رسد که قیمت برخی از آنها تا یک میلیون تومان هم می رسد. 

این کبوترها شکل پرهای بال، گردن، سر، دم و پاهایشان به گونه ای است که اگر فردی نا آشنا با این بازار آنها را ببیند تصور کند آنها کبوترها یا پرنده هایی بیمار یا دارای مشکل هستند. اما این کبوترها برخلاف بقیه مدل ها و نژادهای دیگر که بیشتر به واسطه قدرت پروازشان اهمیت دارند، ارزش و قیمتشان به ریخت و شکل سر و گردن و پرهایشان است. 

بیشتر نژادهای کبوترهای زینتی قدرت و توان بسیار اندکی در زمینه پرواز دارند، برخی از این گونه‌ها حتی به دلیل نوع سر و شکل بالاها و پاهایشان فاقد توان پرواز کردن هستند اما این چیزی از قیمت و ارزششان کم نمی کند. 

به گفته کسانی که در بازار خرید و فروش و پرورش کبوتر دستی بر آتش دارند، کبوترها در حدود ۲ هزار نژاد دارند اما در ایران حدود ۶۰ تا ۷۰ نوع از آنها وجود دارند. از این تعداد برخی نژادها نیز کبوترهای زینتی را شامل می شوند. 

پرس و جو از چند کبوترباز حرفه ای و به خصوص کسانی که در این کار هستند حکایت از آن دارد که معروفترین کبوترهای زینتی که در ایران هم وجود دارند شامل این نژادها می شوند: نژاد بخارا، نژاد راهبه، نژاد بالونی، کینگ شازده گلی، کینگ درختی، چتری موئی، جکسون پشت فر، و همینطور نژاد شامپیون هلندی، نژاد ساتین بلژیکی، نژاد دم چتری که نوع انگلیسی و آمریکایی آن وجود دارد، نژاد دامفوس آلمانی. این نژادها در ایران موجود هستند و قیمت های بالایی هم دارند، از بین نژادهای ایرانی هم نژاد تهرانی، مشهدی و همدانی جزو گونه های ارزشمند محسوب می شود. 

در رابطه با قیمت این نژادها نیز بررسی ها در این بازار نشان می دهد هر جفت ساتین بلژیکی 500 هزار تومان، البته یک مدل خاص از این نژاد وجود دارد با منقارهای کوتاه که مشابه نژاد نوعی کبوتر با عنوان «نوک قنار» است که هر جفت از آنها تا یک میلیون تومان نیزخرید و فروش می شود، نژاد شامپیون و دم چتری نیز تا هر جفت ۵۰۰ هزار تومان قیمت گذاری می شوند. 

بیشتر گونه ها و نژادهای کبوترهای زینتی در خارج از ایران ساخته و پرورش داده می شوند که تنها تعداد اندکی از این نژادها به ایران وارد شده اند. بیشتر کشورها و از جمله ایران در زمینه واردات و صادرات گونه های جانوری و گیاهی محدودیتها و ممنوعیت های زیادی را اعمال می کنند. 

بخشی از این ممنوعیت ها برای عدم ورود بیماری به کشور است و برخی دیگر اما برای پیشگیری از خارج شدن ذخایر ژنتیکی است. در زمینه کسب و کار پرورش کبوترهای زینتی نیز چنین محدودیتهایی اعمال می شود.  فعالان این بازار می گویند برخی از کشورهای خارجی که کبوتر صادر می کنند آنها را عقیم می کنند که کسی نتواند از آنها جوجه بگیرد، در بسیاری مواقع هم کبوترهایی را که صادر می کنند از نوع خالص نیست. 

خیلی ها بر این تصور هستند که مانند گذشته کبوتربازها تنها افراد بی سواد و یا بیکاری هستند که با پرداختن به این کار و گذارندن وقت و هزینه کردن پول خود در این راه در حال هدر دادن عمر خود هستند. اما واقعیت این است که این تصور اشتباه است. 

کبوتربازی به دلیل وجود افراد به شدت علاقمند به این کار که گاهی حاضر هستند میلیونها تومان برای ان هزینه کنند به یک کسب و کار پردرآمد و پولساز برای برخی تبدیل شده است. به همین دلیل تعدادی از افراد که دارای تحصیلات دانشگاهی در زمینه دامپزشکی و پرنده شناسی هستند نیز به این شغل وارد شده و با پرورش علمی انواع گونه های زینتی در حال کسب درآمد هستند. 

البته در این کار مانند همه شغلهای دیگر هر از گاه اتفاقات و مشکلاتی پیش می آید که ممکن است سرمایه یک نفر را به صورت کامل از بین ببرد. در رشته پرورش کبوترهای زینتی هم یکی از مشکلات رایج بروز بیماریهای مختلف است که در صورت وارد شده به مکانهای پرورش کبوتر در یک شهر یا منطقه ضررهای اقتصادی سنگینی به این افراد وارد کند. 

اغلب قریب به اتفاق بیماریهایی که ممکن است منجر به مرگ پرنده ها و کبوترها شود بیماریهای تنفسی است، از بیماری های تنفسی رایج در بین کبوترها هم بیماریهای نیوکاسل، سی آر دی و گامبورو را می توان نام برد. مشخصه این بیماری ها اسهال سبز و سفید کبوتر است و در صورت ابتلای یک مورد، همه گله مبتلا شده و از بین می روند.