ماهی گیری انتخاباتی مخالفان روحانی از گزارش آمانو

سخنان «یوکیا آمانو»، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی مبنی بر این که این نهاد گزارش سیاه و سفید درباره ایران نخواهد داد، با واکنش سریع رسانه های تندرو در ایران مواجه شد.

آمانو دیروز درباره وضعیت پرونده موسوم به «پی ام دی» (ابعاد نظامی برنامه هسته ای ایران) گفته بود: «عدم انحراف مواد هسته‌ای اعلام شده در ایران را براساس توافق نامه و پادمان‌های آژانس تایید می‌کند اما ما در موقعیتی نیستیم که درباره فقدان فعالیت‌ها و مواد هسته‌ای اعلام نشده در ایران تضمین معتبر بدهیم و نتیجه‌گیری کنیم که همه مواد هسته‌ای ایران در مسیر صلح‌آمیز به کار گرفته می‌شوند.»

در واکنش به این اظهارات، روزنامه «کیهان» در گزارش یک امروز خود نوشت که آژانس دبه کرد و پیش بینی ها درباره درست بودن عدم بی اعتمادی به این نهاد بین المللی درست از آب درآمد.

«حسین شریعتمداری»، مدیرمسوول روزنامه کیهان هم در سرمقاله امروز این روزنامه نوشت حرف های آمانو در طول 12 سال گذشته با همین ادبیات تکرار شده است: «اظهارنظر مضحک آمانو به وضوح حاکی از آن است که برخلاف خوش بینی مفرط دولتمردان محترم، قرار نیست پرونده‌ هسته‌ای ایران بسته شود.»

وی هم چنین سخنان «عباس عراقچی»، معاون وزیر خارجه ایران مبنی بر این که غرب بین برجام و پی ام دی یکی را انتخاب کند را نوش‎داروی پس از مرگ سهراب توصیف کرده است.

روزنامه «وطن امروز» تیتر «برجام در لبه پرتگاه» را به عنوان تیتر یک خود انتخاب کرد و نوشت: « اگر شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره پی‌ام‌دی با قطعیت نظر ندهد و پرونده پی‌ام‌دی را مختومه نکند، بدون شک در پایان همه شاهد سقوط برجام خواهند بود.»

سایت «رجانیوز» نیز در گزارشی نوشت: «اگر شبیه به این دو عبارت در گزارش آمانو درباره "PMD" (که قرار است ۱۰ آذر ماه منتشر شود) درج شده باشد، بیان گر آن است که از نظر آژانس، پرونده هم چنان مفتوح است. هرچند که ممکن است برخی مقامات با تفسیرهای شاذ، این عبارات را به گونه ای دیگر تفسیر کنند تا اجرای تعهدات از سوی ایران ادامه یابد.»

رجانیوز هم چنین سخنان «علی لاریجانی»، رییس مجلس شورای اسلامی مبنی بر این که تاکنون تخلفی از طرف مقابل در روند اجرای توافق هسته ای دیده نشده را حیرت آور خواند.

علی خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی پیش از این در نامه ای به حسن روحانی، رییس جمهور ایران تاکید کرده بود: «اقدامات مربوط به آن چه در دو بند بعدی آمده است (راکتور اراک و تبادل اورانیوم غنی‌ شده با کیک زرد) تنها هنگامی آغاز خواهد شد که آژانس پایان پرونده موضوعات حال و گذشته - PMD  - را اعلام نماید.»

رسانه های تندرو اکنون با استناد به همین نامه، تلاش می کنند به دولت ایران برای عدم اجرای بخش هایی از توافق هسته ای موسوم به برجام فشار بیاورند.

گزارش آژانس و نظر شورای حکام اگر منجر به بسته نشدن پرونده ابعاد احتمالی برنامه هسته ای ایران موسوم به پی ام دی نشود، می تواند آب را گل آلودتر کند و در مسیر اجرای سریع تر برجام مشکلاتی به وجود آورد. ولی در دورنمای کلی، تحریم ها امکان لغو دارند و برجام می تواند ولو کندتر، اجرا شود​.​

​ ​در این شرایط، ​تندروهای ایران می کوشند از مشکلات موجود در مسیر اجرایی شدن توافق هسته ای به عنوان یک ابزار موثر برای فشار بیش تر بر دولت استفاده​ و به ماهی گیری انتخاباتی بپردازند. ​ ​

از نظر سیاسی، کندتر شدن روند اجرای برجام می تواند پیامدهای مثبت احتمالی آن را به پس از انتخابات مجلس ایران موکول کند. در این صورت، حامیان دولت در انتخابات نه تنها نمی توانند در طول رقابت های انتخابات مجلس به دفاع موثر و قوی از برجام بپردازند بلکه باید درباره چرایی عدم تغییر مولفه های اقتصادی در فضای پسابرجام به رای دهندگان توضیح دهند.

در واقع، قرار گرفتن دولت در موضع دفاع از توافق و تلاش برای حل مشکلات اجرایی، دست حسن روحانی را برای مانور سیاسی درباره برجام می بندد. این وضعیت به تندروهای ایران کمک می کند با اطمینان بیش تری در فضای سیاست داخلی، تاکتیک های دولت روحانی را مهار کنند. از این زاویه، مراحل اجرایی برجام اکنون به یک کارت بازی در فضای سیاست داخلی تبدیل شده است که تندروها می خواهند علیه دولت حسن روحانی رو کنند.