توقیف نشریات / روزنامه جامعه

نام نشریه: جامعه

نام مدیر مسئول: حمید رضا جلایی پور

نام سردبیر: ماشاءالله شمس الواعظین

سال توقیف: 1377

مرجع توقیف: شعبه 1410 دادگاه عمومی تهران

روزنامه جامعه در سال 1376 پس از روی کار آمدن محمد خاتمی فعالیت خور را آغاز کرد. این روزنامه که از اولین روزنامه های اصلاح طلب محسوب می شود، نوآوریهایی در روزنامه نگاری ایران ایجاد کرد. عمالدالدین باقی، محسن سازگارا، صادق زیباکلام، اکبر گنجی و ابراهیم نبوی از جمله اعضای هیات تحریریه این نشریه بودند. این روزنامه به مدیر مسئولی حمید رضا جلایی پور و با سردبیری ماشاءاله شمس الواعظین به دلیل انتشار مطالب انتقادی توانسته بود مخاطبان قابل توجهی در زمان اندک به دست آورد. در اوایل سال 1377 سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، سازمان زندانها و رئیس کل دادگستری استان تهران به عنوان مدعی العموم از این نشریه شکایت کردند. اتهامات این نشریه در ابتدا عبارت بودند از: تشویش اذهان عمومی، انتشار اخبار محرمانه سپاه، افترا و توهین نسبت به سپاه و فرمانده کل سپاه، نشر اکاذیب، توهین و حمله به مقدسات مذهبی و مسئولان نظام، اشاعه و ترویج فرهنگ غرب، اشاعه فحشا و درج مطالب خلاف عفت عمومی و توهین و افترا به قوه قضاییه.

پرونده نشریه جامعه با اتهامات فوق برای رسیدگی به شعبه 1410 دادگاه عمومی تهران به ریاست قاضی مرتضوی ارجاع داده می شود. نماینده سپاه در جلسه دادگاه بیان می کند که  روزنامه جامعه اقدام به درج اخباری از همایش فرماندهان نیروی دریایی سپاه که محرمانه بوده، نموده است. همچنین نماینده سپاه مدعی می شود که روزنامه جامعه در چندین مطلب سپاه و فرماندهان آن را مورد توهین و تحقیر قرار داده است به طوری که فرمانده سپاه را جنایت کار، آدم کش و دیکتاتور تلقی کرده است. همچنین نماینده سپاه معتقد است که نشریه جامعه با کودتاگر خواندن، سپاه را مورد افترا قرار داده است. از دیگر ادعاهای سپاه پاسداران بر علیه روزنامه جامعه این است که این روزنامه به دروغ در چندین مطلب بیان داشته است که سپاه در امور سیاسی دخالت فراوانی دارد به همین دلیل مدیر مسئول روزنامه را متهم به نشر اکاذیب نموده است. همچنین نماینده سپاه در جلسه دادگاه اظهار داشته است که نشریه جامعه با انتقاد از مطبوعات نسبت به سکوت در برابر رفتارهای سپاه، به ایجاد اختلاف مابین اقشار جامعه و تشویق آنها به ارتکاب جرایمی بر ضد امنیت اقدام نموده است.

شاکی دیگر روزنامه جامعه رییس دادگستری استان تهران به عنوان مدعی العموم می باشد. این مقام قضایی در شکایت خود مدعی می شود که روزنامه مزبور با چاپ کاریکاتورها و مطالبی قوه قضاییه را مجرم دانسته و نظام جمهوری اسلامی را سرکوبگر تلقی کرده  و عنوان نموده است که مردم به نظام جمهوری اسلامی اعتماد ندارند. این مقام قضایی معتقد بود جامعه با انتشار کاریکاتوری نشان می داد که نظام برای جمع آوری رای گدایی می کند و خفقان بر جامعه حاکم است.  مدعی العموم در شکایت خود ادعا کرده است که روزنامه جامعه با تشبیه  خط فکری حوزه علمیه به طالبان، به مقدسات اسلامی توهین کرده است. همچنین مدعی العموم مدعی شده است که این نشریه با خشن و ناعادلانه دانستن قوه قضاییه مرتکب افتر و توهین شده است. همچنین مدعی العموم در شکایت خود اظهار داشته است که روزنامه جامعه با انتشار تصویری در شب اول محرم که نشان می داده است عده ای دست می زده و فردی می رقصیده است، مرتکب ترویج مطلب خلاف عفت عمومی شده است.

شاکی دیگر پرونده محسن رفیق دوست، رئیس وقت بنیاد مستضعفان و جانبازان بوده که مدعی شده  است روزنامه جامعه وی را به اختلاس متهم کرده است. سازمان زندانها نیز به عنوان شاکی دیگر مدعی شده است این نشریه مدعی شده است که رفیق دوست که زندانی بوده است سر از آلمان درآورده و بنابراین به این نهاد افترا زده است.

حمید رضا جلایی پور اتهامات فوق را قبول نکرده و پس از دو جلسه رسیدگی هیات منصفه نظر خود را اعلام کرده و قاضی رای را صادر می کند. هیات منصفه نسبت به برخی اتهامات مدیر مسئول را مجرم و نسبت به برخی دیگر وی را بی گناه تشخیص می دهد. در نهایت قاضی مرتضوی، مدیر مسئول روزنامه جامعه را به اتهام توهین و اهانت به فرمانده سپاه به یک ملیون ریال جزای نقدی، به اتهام نشر اکاذیب به شش ملیون ریال جزای نقدی و به اتهام جریحه دار کردن عفت عمومی به نه ملیون ریال  جزای نقدی محکوم می کند. جلایی پور همچنین به یک سال محرومیت از مدیر مسئولی و صاحب امتیازی هر نشریه ای محکوم می شود. همچنین دادگاه با استناد به ماده 28 قانون مطبوعات به اتهام انتشار تصاویر و مطالب خلاف عفت عمومی  پروانه و امتیاز نشریه را لغو می کند.

....................................   

-اطلاعات مربوط به دادگاه روزنامه جامعه از کتاب اسناد و پرونده های مطبوعاتی ایران نوشته خانم عذرا فراهانی اخذ شده است.

تحقیق و تدوین: موسی برزین خلیفه لو و ماهرخ غلامحسین پور