اسید پاشی و نگرانی های امنیتی تندروها

"امنیت، حق مسلم ماست"، "نترسید، نترسید، ما همه با هم هستیم"، این شعارها را دو روز پیش معترضان به اسیدپاشی در اصفهان در خیابان سر دادند. شعار اولی کنایه است به شعار معروف حکومت ایران، "انرژی هسته ای، حق مسلم ماست" و شعار دوم خاطره روزهای خونین پس از انتخابات سال 88 را در افکار عمومی زنده می کند. تکرار چنین کنایه هایی و زنده شدن خاطرات انتخابات 88 ممکن است برای برخی از معترضان ایرانی خوشایند باشد ولی برای مسئولان حکومت ایران، اصلا خوشحال کننده نیست.

بگذارید به عقب باز گردیم. هشت ماه پیش، سایت آیت الله خامنه ای از رفتار سیاسی رهبران جنبش سبز در روزهای پس از انتخابات سال 88 به عنوان یک "گناه نابخشودنی" یاد کرد. این سایت برای توضیح بیشتر این مفهوم، 22 بخش از سخنرانی های رهبر جمهوری اسلامی در طول سال های 88 تا 92 را منتشر کرد. در جملات منتشر شده، چند نکته محوری وجود دارد. آیت الله خامنه ای گفته بود: «به نظام اسلامی ظلم شد، آبروی نظام اسلامی مقابل ملت ها هتک شد»، «دعوت مردم به خیابان ها، غفلت بزرگی بود، چون مامنی می شود برای نیروی فشار و ایجاد آشوب و اغتشاش»، «می خواستند مردم را مقابل نظام قرار دهند و آرامش و ثبات را بگیرند.»

تاکید ویژه رهبر جمهوری اسلامی بر کلماتی چون "خیابان"، "آرامش" و نگرانی از تقابل مردم و نظام، به خوبی نشان دهنده نگرانی آیت الله خامنه ای از تاثیر چنین رویدادهایی بر امنیت حکومتش است.

این روزها آیت الله خامنه ای و سایر مسئولان ایران به تحولات کشورهای عربی نگاه می کنند، لبخند می زنند. آنها از تحولات خونین پس از بهار عربی در این کشورها می گویند و از اینکه در ایران از این خبرها نیست، خشنود هستند.

در یک نگاه تاریخی تر، بسیار از مسئولان حکومت ایران وقتی گفته های جیمی کارتر، رئیس جمهور آمریکا در شب کریسمس 1977 را به یاد می آورند، لبخند می زنند. او در یک کاخ زیبا، لبخندزنان به شاه ایران گفت ایران، جزیره ثبات و آرامش است. یک سال پس از این میهمانی، ایران در انقلاب و آشوب غرق شد.

بسیاری از تحلیل گران انقلاب 57 حتی تحلیل گران نزدیک به حکومت، پیوند خوردن نارضایتی های اجتماعی و اقتصادی عمومی به ناراضیان سیاسی را یک موتور محرک قوی برای برانداختن حکومت شاه می دانند. از این منظر، هر گونه نارضایتی اجتماعی و یا اقتصادی که به افزایش شکاف مردم ایران و حکومت و گسترش نارضایتی آنها منجر شود، یک عامل موثر در خدمت مخالفان و غربی ها تعبیر می شود.

وب سایت جهان نیوز که توسط علیرضا زاکانی، نماینده تندروی مجلس ایران اداره می شود، سه روز پیش با اشاره به رویدادهای اخیر اصفهان نوشت: "کلیه نهادها و تشکل های انقلابی و حزب اللهی بایستی با هوشمندی و بصیرت٬ برنامه های فرهنگی خود را پیاده نمایند تا ناخواسته در برنامه ریزی دشمن نقشی ایفا نکرده باشند."

تحلیل این وب سایت، یک باور قوی و عمومی در میان نیروهای وفادار به نظام ایران است. آنها افزایش نارضایتی مردم را برنامه ریزی دشمنان حکومت و به ویژه غربی ها می دانند. بر همین مبنا، وقتی یک نماینده اصولگرای مجلس ایران گفت اسید پاشی در اصفهان، می تواند ماموریت دستگاه های اطلاعاتی غرب و اسرائیل باشد، نباید تعجب کنیم.

علاوه بر این، بازگشت مردم ناراضی به خیابان یک علامت ترسناک برای حکومت ایران است. آیت الله خامنه ای، آیت الله خامنه ای 29 خرداد 88 در یک سخنرانی عمومی وقتی درباره تبعات اعتراض های پس از انتخابات آن سال سخن می گفت، بیش از هر چیز دیگر از اینکه مخالفان «اردوکشی خیابانی» کرده اند، ناراضی و نگران بود.

مسئولان حکومت ایران زمانی از حضور مردم در خیابان ها راضی هستند که به نفع حکومت شعار بدهند. در طول سال های اخیر، دو روز مقدس برای حکومتی ها وجود دارد؛ 9 دی و 22 بهمن.

محمدرضا نقدی، فرمانده بسیج ایران چهار روز پیش در واکنش به برخی انتقادهای رسانه ای که مسئولیت اسیدپاشی های اصفهان را متوجه نیروهای بسیجی و یا مذهبی و مسئولان حکومت دانسته بودند، به راهپیمایی 9 دی سال 88 اشاره کرد و تلویحا گفت آنها برای مقابله با این اتهامات، آماده هستند دوباره به خیابان بیایند و به نفع نظام شعار بدهند.

حضور نیروهای مذهبی نزدیک به حکومت، ظاهرا یک برگ بازی است به سود جمهوری اسلامی ولی در واقع، باعث افزایش شکاف های اجتماعی و تقویت دو قطبی شدن جامعه می شود.

اما وقوع رویدادهایی چون اسیدپاشی در اصفهان، یک نگرانی امنیتی دیگر هم برای حکومت دارد. مسئولان حکومت ایران در سال های اخیر کوشیده اند با کمک پلیس از گسترش آزادی های اجتماعی جلوگیری کنند.

واحدهای موسوم به "گشت ارشاد"، نماد این ماموریت هستند. آنها در خیابان ها به دختران و یا پسرانی که پوشش اسلامی را رعایت نکرده باشند، تذکر می دهند و گاه آنها را بازداشت می کنند. در ماه های اخیر، برخی نمایندگان مجلس و رسانه های تندرو اعلام کرده بودند که وجود "گشت ارشاد" کارساز نبوده و باید نهادهای دیگری هم راه اندازی شوند. بر همین اساس آنها در صدد ایجاد یک تشکیلات عظیم شبه دولتی بودند و طرحی در مجلس در این زمینه در حال تصویب است. حوادث اسیدپاشی اصفهان همزمان با تلاش های تندروها برای تصویب این طرح رخ داد.

تندروها عقیده دارند حوادث اصفهان برنامه ریزی دشمنان حکومت برای بدنام کردن نیروهای مذهبی و جلوگیری از اجرایی شدن چنین طرح هایی است. این اما یک روی سکه است. روی دیگر سکه این است که وقوع این حوادث و واکنش تند اجتماعی به آن که از شبکه های اجتماعی مجازی شروع شد و به خیابان ها رسید، نگرانی تندروها را برای اجرای این طرح ها افزایش می دهد.

تندروها ایرانی ظاهرا شعار می دهند که قصد دارند شعائر اسلامی را با تذکرهای زبانی پیاده سازی کنند و با کسانی که حجاب را رعایت نمی کنند، صحبت کنند و آنها را قانع کنند که این یک دستور اسلامی مفید است ولی واقعیت مهم تر این است که آنها از کارآمدی چنین رویکردی ناامید هستند.

بهار 90، احمد خاتمی، یک روحانی تندرو گفت برای حل مشکل بدحجابی در ایران نیاز به ریختن خون است. چند روز پیش از وقایع اسید پاشی در اصفهان هم امام جمعه تندروی این شهر گفته بود حل مشکل بدحجابی در اصفهان از طریق گفت و گو با بدحجاب ها ممکن نیست.

آنها عقیده و تمایل دارند که با برخوردهای پلیسی و خشونت علیه بدحجاب ها این مسئله را حل کنند. خشم عمومی مردم اصفهان و تهران علیه چنین برخوردهایی به طور طبیعی دست تندروها را می بندد و برنامه های محدود کننده شان را به تاخیر می اندازد.

دیگر پیامد مهم این رویدادها از منظر امنیتی، تبعات اقتصادی و بین المللی اش است. اصفهان مهم ترین قطب گردشگری ایران محسوب می شود و بسیاری از ایرانیان وقتی درباره هویت تاریخی و فرهنگی خویش صحبت می کنم، گریزی به این شهر می زنند.

وجود ناامنی گسترده در این شهر، نه تنها از منظر اقتصادی و گردشگری زیان های بسیاری دارد، بلکه تصویر بین الملی ایران را بیش از پیش مخدوش می کند. در طول یک سال گذشته، دولت حسن روحانی به ویژه محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه ایران کوشیده اند که تصویری زیبا از ایران نشان بدهند.

برخی حامیان دولت در شبکه های اجتماعی مجازی به انتشار عکس های زیبا از ایران مشغول هستند. دیپلماسی عمومی دولت ایران نیز تلاش بسیاری کرده که ایران را یک کشور با ثبات، دموکرات، توسعه یافته، آرام، فرهنگی و با طبیعتی زیبا و دوست داشتنی برای جهانیان جلوه دهند. بر این تصویر زیبا، اکنون اسید پاشیده اند.