امسال مراسم روز محیط‌زیست در سراسر دنیا در حالی برگزار می‌شود که نگرانی‌ها از انقراض حیات‌وحش و تجارت غیرقانونی بسیاری از گونه‌های در معرض نابودی همیشگی به اوج خود رسیده است. شاید به همین دلیل است که روز جهانی محیط‌زیست به موضوع تجارت غیر قانونی جانوران اختصاص یافته است.
سال گذشته، دبیر کل سازمان ملل نکته‌ای فراگیر‌تر را مورد تاکید قرار داده بود. بانکی مون از جهانیان درخواست کرد کمتر مصرف کنند تا از آلام کره مسکون کاسته شود؛ نگاهی محیط‌زیستی که رگه‌های توسعه پایدار در آن مستتر بود. سازمان ملل سال گذشته شعار «۷ میلیارد رویا و یک زمین» را تبلیغ می‌کرد. امسال اما تمام نگاه‌ها به نابودی حیات‌وحش معطوف شده است. موضوعی که هر چند مهم و غیر قابل اغماض است اما بخشی است از زخم‌هایی که پیکر زمین را رنجورتر کرده است. با این حال، وقتی آژانس‌های بین‌المللی وابسته به سازمان ملل در حوزه محیط‌زیست، موضوع حیات‌وحش را برای «روز جهانی محیط‌زیست» انتخاب می‌کنند، می‌توان دریافت که فاجعه به اوج خود رسیده است.
در وب‌سایت رسمی روز جهانی محیط‌زیست آمده است: «قاچاق حیات‌وحش، ادامه حیات را برای گونه‌هایی چون فیل، کرگدن، ببر،گوریل و لاک‌پشت‌های دریایی را با مخاطره‌ای جدی رو به رو کرده است. زیرگونه کرگدن جاوه در سال ۲۰۱۱ در ویتنام منقرض شد. درست در همین سال بود که آخرین کرگدن سیاه در کامرون نیز صحنه گیتی را ترک کرد. در گامبیا، بورکینافاسو، بنین و توگو میمون‌های انسان‌نما از طبیعت محو شده‌اند. در این میان هستند قربانیانی که کمتر به آنها توجه می‌شود؛ پرنده نوک شاخی (Helmeted hornbill) و پانگولین (pangolin) و ارکیده‌ها و گیاهان خشبی سرخ‌گون از آن جمله‌اند. قاچاق حیات‌وحش علاوه بر نابودی طبیعت، اقتصاد را تضعیف و ماشین جرم و جنایت را روغن‌کاری می‌کند. به علاوه خوراکی است مغذی برای فساد و ناامنی در سرتاسر جهان.»
برآورد شده است ۱۰۰ هزار فیل بین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۲ به صورت غیرقانونی برای فروش عاج‌شان شکار شده‌اند. اینک یکی از پرتقاضاترین گونه در جهان پانگولین‌ها هستند. آژانس‌های وابسته با سازمان ملل در حوزه محیط‌زیست و طبیعت در تلاشند از طریق کمپین حیات‌وحش برای زندگی (Wildlife for Life) توجه جهانیان را به نابودی گونه‌های در خطر انقراض جلب کنند. هدف غایی و نهایی این است که با آگاهی بیشتر مردم و مشارکت آنان نسبت به نابودی گونه‌ها اقداماتی اثرگذار انجام شود. برخی هنرمندان خود را به نام جانوری در حال انقراض معرفی کرده‌اند تا شاید با این اقدام، اهمیت حیات‌وحش را درونی کرده باشند. آنچه سازمان ملل نیز بر آن تاکید کرده است (Make Wildlife Personal).
اینفوگرافی‌هایی که وب‌سایت رسمی روز جهانی محیط‌زیست از نابودی حیات‌وحش منتشر کرده، وضعیت نگران کننده‌ای را ترسیم می‌کنند. از جمله؛ ۶۰ درصد فیل‌ها از سال ۲۰۰۹ تا امروز در تانزانیا و ۵۰ درصد جمعیت آنها در موزامبیک نابود شده‌اند. ۱۷۰ تن عاج فیل از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۴ از آفریقا قاچاق شده است. قاچاقچیان فقط در سال ۲۰۱۵ تعداد ۱۳۳۸ کرگدن را در آفریقا کشته‌اند. شامپانزه در گامیبیا، بورکینافاسو، بنین و توگو منقرض شده است. سالانه بیش از هزار محیط‌بان و شکاربان در راه حفاظت از گونه‌ها و مناطق طبیعی کشته می‌شوند و برآورد شده رقمی بین ۱۵ تا ۲۰ میلیارد دلار گردش مالی قاچاق حیات‌وحش باشد.
گوشه‌ای از منافع حیات‌وحش بر اساس همان اینفوگرافی‌ها عبارتند از: به ارمغان آوردن ۳۶ میلیارد دلار (هفت درصد تولید ناخالص ملی ) برای مناطق جنوب صحرای آفریقا از طریق فعالیت‌های گردشگری در سال ۲۰۱۲. همچنین هر گوریل زنده در اوگاندا قادر است سالی یک میلیون دلار از طریق گردشگری به این سرزمین وارد کند.
چه کار می‌توان کرد؟
برای حفاظت حیات‌وحش لازم نیست کارهای تخصصی انجام داد یا پا به میدان مبارزه مستقیم با سوداگران تباهی گذاشت. راه و روش‌هایی وجود دارد برای آن که در اقدامی جمعی و فراگیر بتوان دست یاری گشود برای نجات جانوران. در این ارتباط پنج اقدام ساده‌ای که وب‌سایت رسمی روز جهانی محیط‌زیست به آنها اشاره کرده از این قرار است:
۱- ساختن یک تیم؛ با اعضای فامیل، دوستان و همکاران و همسایه‌های خود یک گروه تشکیل دهید و برای برگزاری مراسم حتی از دولت‌های محلی نیز کمک بگیرید. با همفکری و همکاری روی موضوعی متمرکز شوید.
۲- آگاهی داشتن؛ سعی کنید از آنچه در روز جهانی محیط‌زیست در جهان و اطراف شما می‌گذرد مطلع شوید.
۳- حمایت از شعار و موضوع امسال؛ راه جذاب و پرکششی را برای ملحق شدن به شعار اصلی امسال یعنی Go Wild for Life پیدا کنید.
۴- برنامه‌ریزی کنید؛ برنامه‌ای مشخص داشته باشید که برای روز جهانی محیط‌زیست می‌خواهید چه کارهایی انجام دهید.
۵- با ما جشن بگیرید؛ این روز را به صورت جهانی جشن بگیرد و بگذارید دیگران هم بدانند شما برای چنین روزی چه برنامه‌ای داشته‌اید. در وب‌سایت رسمی روز جهانی محیط‌زیست، فعالیت خود را ثبت کنید و با کمک رسانه‌های جمعی فعالیت خود را به گوش دیگران برسانید.
در حالی که جهانیان نگران نابودی حیات‌وحش هستند و روز پنجم ژوئن را به جشن می‌نشیندد تا از این فرصت برای ارتقا سطح آگاهی عموم استفاده کرده باشند، برای بسیاری در ایران این روز اما معنای دیگری دارد. تعطیلات ۱۴ و ۱۵ خرداد فرصتی به دست می‌دهد برای فرار از زندگی روزمره و لذت بردن از روزهایی که قرار بوده با غم و ماتم سپری شود. تعطیلی این روز در تقویم رسمی کشور باعث شده فرصت همگام شدن با جهانیان در روز جهانی محیط‌زیست از دست برود و نسخه‌ای قلابی و بدل یعنی روز زمین پاک با برگزاری مراسم دولتی جایگزین آن شود. اکنون که ایران از بی‌آبی مفرط رنج می‌برد، ریزگردها هر آن ممکن است گوشه‌ای از آسمان و زمین ایران را تیره کند، زیستگاه‌ها هر روز بیشتر و بیشتر تحلیل می‌روند، نه تنها حیات‌وحش که شاید مردمان ساکن در فلات ایران نیز در تنگنای زیستن قرار بگیرند. آن هنگام که فرصت از دست برود، فقط می‌ماند حسرتی و دریغی که دیگر مجالی برای جبران باقی نمانده است.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
ثبت نظر